Een sneltrein die onverwachts stopt
Twee romanschrijvers die samen een thriller schrijven. Dat mag een dappere onderneming worden genoemd. De waaghalzen heten Daan en Thomas Heerma van Voss. Broers. Het resultaat is Ultimatum, een whodunnit in sneltreinvaart over de nasleep van een gruwelijke moord in de moerassen van Louisana, waarin – zoals het een detectiveverhaal betaamt – iedereen wel iets te verbergen heeft. Kortom: dubieuze personages, veel leugens, nog meer geheimen en een overdaad aan cliffhangers.
Ultimatum komt meteen op gang. Tijdens Mardi Gras wordt Nathalie Underwood op beestachtige wijze vermoord en achtergelaten in een moeras nabij New Orleans. Alexander, het vriendje van het slachtoffer, wordt al snel aangewezen als hoofdverdachte en – naar later blijkt onterecht – vastgezet. De politie wil zo snel mogelijk iemand aan de schandpaal nagelen, om van het mediacircus rondom de moord af te zijn.
In de huid van…
We beleven Ultimatum vanuit drie verschillende personages. Allereerst volgen we rechercheur Hanna Vincennes, een fanatieke workaholic, die aan de juistheid van het politieonderzoek twijfelt. Ze gelooft niet dat Alexander in staat is tot moord en gaat in haar eentje op zoek naar antwoorden. Hanna wordt neergezet als een sterke, onafhankelijke vrouw, die zichzelf af en toe voorbijstreeft. Een van haar observaties geeft een angstaanjagend realistisch beeld van de media-aandacht rondom moordzaken:
‘Er zijn moorden die mensen vergeten zodra ze erover lezen, die voorbijtrekken als een regenbui in de zomer, kort en hevig. En er zijn moorden als deze, die tijdelijk alles tot stilstand brengen en zich onmiddellijk in het collectieve geheugen branden.’
Op de tweede plaats leven we, duizenden kilometers verderop in Nederland, mee met Alexanders vader. Aron Mulder werd zelf jaren geleden verdacht van de moord op zijn vrouw – een gegeven dat het verhaal onnodig complex maakt. Sindsdien blijven de meeste mensen uit zijn buurt. Ook Alexander is weggevlucht om te studeren in Amerika. Aron leidt tegenwoordig een teruggetrokken bestaan in een vakantiebungalow. Als hij van de perikelen in Louisana hoort, vertrekt hij onmiddellijk richting New Orleans, een kans ziend om de verstoorde familiebanden te herstellen. Zowel hij als Hanna strijden tegen de klok omdat het proces snel nadert.
Tot slot kruipen we in de huid van de daadwerkelijke moordenaar. Zijn identiteit blijft geheim, maar we worden wel deelgenoot van zijn sadistische spelletjes. Hij beïnvloedt de recherche door anoniem misleidende informatie te sturen. Daarnaast blijkt hij een heimelijke relatie met zijn slachtoffer te hebben gehad. Dat levert misselijkmakende passages op: ‘Nathalies mooie blauwe ogen spoken sinds de moord door zijn hoofd, haar doodsbange blik zal hij niet vergeten.’
Onnodige vertragingen
De drie verhaallijnen grijpen knap in elkaar. Ultimatum is opgebouwd uit ultrakorte hoofdstukjes, vanuit de wisselende perspectieven, die vaak eindigen in een cliffhanger. Doorlezen moet. Toch is er ook het een en ander aan te merken op deze thriller. Zo schemert de ‘literaire’ achtergrond van de auteurs soms té veel door:
‘’s Nachts in bed schrikt hij op van een wolkbreuk. Bliksemflitsen verlichten zijn motelkamer, de ratelende donder doet zijn bed trillen. En er is de regen, die niet zachtjes wordt ingeleid maar plotseling losbarst. Alsof de stad moet worden schoongespoeld.’
Dergelijke passages komen vaker voor en voelen door hun overdreven poëtische toon aan als een stijlbreuk met de verder razendsnelle schrijfstijl. Alsof er opeens een andere auteur spreekt. Mogelijk treedt hier één van de broers op de voorgrond. Het is in ieder geval niet consistent.
Eind goed…
Daarnaast is de plot van Ultimatum niet bijster origineel. Zelfs het meervoudige perspectief – inclusief dat van de moordenaar – kom je tegenwoordig in menig thriller tegen. Ik herinner me bijvoorbeeld The Lost Symbol van Dan Brown, dat een soortgelijke opbouw hanteerde. Toch stoort dat niet echt. Ondanks dat je weet waar het verhaal heen gaat, word je toch vaak genoeg op het verkeerde been gezet. Het hoogtepunt bewaren de broers overigens tot het laatst. Het onconventionele, welhaast irritante einde – ik zal niks verklappen – maakt dat je na het dichtklappen van de omslag, tegen klokslag twee uur ’s nachts, nog minstens een half uur met bloeddoorlopen ogen in het duister staart, omdat je geen slaap kunt vatten. Ik overdrijf niet.
Ultimatum is geen baanbrekende thriller. De auteurs hebben af en toe moeite om de sneltreinvaart, noodzakelijk voor het leesgemak, te behouden en stoppen bij onnodige stations, in de vorm van poëtisch passages. Desalniettemin een dapper genredebuut, waarvan vooral de laatste bladzijdes door blijven razen.
