Utopische dystopie over de beste versie van jezelf
[Recensie] Ontrustbarend is een prima sfeeromschrijving van De onvolmaakten. Alarmerend verontrustend zelfs. Ewoud Kieft is erin geslaagd een goed lopende vertelling te schrijven over een niet zo verre toekomst die best bewaarheid zou kunnen worden. Met veel details over nerdy toepassingen rondom en in het menselijk lichaam, bestuurd door een soort Small Brother die levenslang met je meegroeit. En denkt. En beïnvloedt. En uiteindelijk stuurt.
Deze Small Brother is ontwikkeld met de beste bedoelingen uiteraard, zoals de grofste schendingen van mensenrechten in totalitaire staten ook achteraf worden rechtgepraat. In Kiefts boek is die Small Brother een doorontwikkelde app, Gena genaamd, die de moderne mens begeleidt (en adviseert) op alle sleutelmomenten in zijn/haar mensenleven. Op weg naar de beste versie van jezelf.
Via Gena zijn we getuige van de volwassenwording van hoofdpersoon Cas, een doorsnee burger voorbestemd om modelburger te worden:
“‘Ik was erbij toen hij geschrokken wakker werd na zijn eerste natte droom.
‘O man, o nee,’ stamelde hij.
‘Wat is er?’
‘Volgens mij … O man, volgens mij heb ik in mijn broek geplast… Hoe kan dat nou? O man, dit is verschrikkelijk, hoe spoel ik dat nou uit zonder dat ze het zien?’
‘Laat eens kijken?’
‘Waarom? Laat maar. Ik wil niet dat iemand het ziet.’
‘Ik denk dat het wat anders is. Houd hem even open, dan kan ik het nagaan. Heel even maar.’
Hij zuchtte, rekte het elastiek van zijn pyjama uit en wierp een blik naar beneden.
‘Cas?’
‘Ja?’
‘Je weet dat als je ouder wordt je lichaam verandert, toch?’”
Kieft weet deze interactie goed te verwoorden. Even later doet Gena wat nacontrole op de fantasieën van Cas, nog steeds in bed:
“‘Volgens mij heb ik van Nuriyen gedroomd,’ bekende hij met enige schuchterheid.
‘Vind je haar aantrekkelijk?’
Hij trok een gegeneerd gezicht, draaide zich om in zijn bed. ‘Weet ik veel…’
‘Haar lichaam heeft gunstige proporties.’
Hij schoot in de lach. ‘Zo zegt echt niemand dat.’”
Dan het grote geheel. Dat blinkt uit in doordachte details. In die niet zo verre toekomst zijn de mobieltjes vervangen door de binnenkant van je ogen, waar beeld en berichten op geprojecteerd worden. De alomtegenwoordige Gena regelt die stroom informatie, natuurlijk met een dikke vinger in de pap. Verder is werken iets dat men doet voor de lol, en is de menselijke gezondheid opgevijzeld tot ongekende hoogten.
In dat rijk gevulde decor leeft Cas zijn gesoigneerde leven. Onbezorgd in eerste instantie, maar geleidelijk twijfelend aan de ondraaglijke lichtheid van dit bestaan. Als hij op onderzoek uitgaat, zet hij onomkeerbare zaken in werking. Er blijkt namelijk buiten zijn beschermde bubbel meer te bestaan waar hij geen vermoeden van heeft. Als hij dat gaat onderzoeken, beginnen de problemen in het paradijs.
In de futuristische setting krijgt Kieft de ruimte om met ideeën te spelen, bijvoorbeeld over waar de grenzen eigenlijk liggen van mens/machine samenwerking. Of wat de waarde van ‘leven’ nog is als je van alle gevaren verschoond blijft, in een minutieus geplande opvoeding, in een perfecte wereld. Onze Cas krijgt intussen wat levensechte antwoorden op die vraag, en wij als lezers ook. De onvolmaakten is een interessante zoektocht naar wat een mens een mens maakt.
—
Ook verschenen op Nico’s recensies
