De Schepen van Zwammerdam en de Limes
[Signalering] In het kader van de opening van het nieuwe archeologische informatiecentrum in Zwammerdam en tegelijk met de tentoonstelling Romeinen aan Zee in het Rijksmuseum van Oudheden afgelopen zomer, verscheen het kleine maar zeer fraaie en gedegen boekje Varen op de Romeinse Rijn, . Deze publicatie maakt deel uit van een serie waarin uiteindelijk alle Romeinse resten langs de Nederlandse kust aan bod moeten komen.
Tussen 1971 en 1974 werden tijdens opgravingen op het terrein van landgoed de Hooge Burch – bij Zwammerdam – zes schepen opgegraven die allemaal uit de Romeinse tijd stammen. Drie kano’s gemaakt uit een grote stam, en drie grote platbodems met een lengte van 20 tot 34 meter. Deze ontdekking baarde niet alleen nationaal maar zelfs internationaal ophef. Zoveel Romeinse vaartuigen werden er nog nooit eerder bij elkaar aangetroffen. En de bij Zwammerdam gevonden platbodems waren zelfs zo uniek dat zij de naamgever zijn geworden van dit soort Romeinse schepen. Van het type Zwammerdam zijn er daarna nog enkelen andere exemplaren teruggevonden – bijvoorbeeld bij Woerden en nog niet zolang geleden tijdens opgravingen bij de Meern (Utrecht).
Intussen zijn de schepen van Zwammerdam, wetenschappelijk beschreven, geconserveerd en gerestaureerd. Maar hoewel enkele ervan intussen min of meer voor het publiek te zien waren – twee kano’s staan in het open depot van het de RCE in Lelystad en het achterschip van een van de platbodems maakt onderdeel uit van een opstelling in een parkeergage in Woerden – lagen de meeste onzichtbaar opgeslagen in depots. Daarin komt nu echter verandering. Het grootste schip (de Zwammerdam 2) krijgt een permanente plek in presentatie van het nieuwe maritieme erfgoedpark Batavialand in Lelystad. En in Zwammerdam wordt dit voorjaar op de plek waar de schepen gevonden zijn een gloednieuwe archeologische presentatie geopend. In deze presentatie, ingericht in het bezoekerscentrum op het landgoed Hooge Burch zullen de schepen van Zwammerdam prominent vertegenwoordigd zijn. Tijd dus ook voor een nieuwe publiekspresentatie over deze bijzondere schepen. En het aardige is dat in deze publicatie niet alleen het verhaal van de vondst en de daaropvolgende opgraving, restauratie en conservering wordt verteld, maar dat de schepen in de brede context worden geplaatst van het Romeinse handelsverkeer langs de noordgrens van het Romeinse rijk.
—
Eerder verschenen in Archeologie Magazine
