"Ik heb altijd gedacht dat het Paradijs een soort bibliotheek zou zijn" - Jorge Luis Borges

Verder leven na zelfdoding

Dinsdag, 11 februari, 2020

Geschreven door: Nico van der Heiden, Harriëtte Modderman
Artikel door: Evert van der Veen

Een rouwproces overdacht

[Recensie] “Dit is een sterk boek, over een kwetsbaar thema, waar we als samenleving moeite mee hebben.” Zo opent dit boek en die toon is typerend: de auteurs schrijven met betrokkenheid over gevoelige onderwerpen die mensen raken. Bijzonder zijn de vele bezinnende, meditatieve en vaak ook poëtische teksten die de informatieve bladzijden vergezellen. Zo blijft er een balans tussen het zakelijke en persoonlijke, het beschouwende en het inlevende.

Suïcide is een traumatisch verlies: “een gebeurtenis die buiten de gewone menselijke ervaring reikt en een enorme pijn en angst veroorzaakt”. De auteurs geven een helder overzicht van mogelijke reacties na een dergelijk verlies en maken duidelijk dat rouw separatiepijn is. Elk verlies is weer anders: de ene keer zien mensen het aankomen (anticiperend) maar het kan ook onverwacht (schokkend) van aard zijn. Ook is er aandacht voor geleidelijk en partieel verlies. Mensen gaan hier uiteenlopend mee om: de een vermijdt het verlies en de ander zoekt juist de confrontatie met het verleden. Het is goed dat een aantal mythes rond rouw wordt ontzenuwd, dat blijkt nog steeds nodig. Er is ook sprake van veerkracht bij nabestaanden. Bijzonder is de aandacht voor een aantal hormonen, iets dat in rouwliteratuur maar weinig voorkomt. Verlies raakt aan de menselijke identiteit, ontregelt het levensverhaal en heeft invloed op relaties. Op gevoelige wijze wordt ook stilgestaan bij seksualiteit, intimiteit en de behoefte aan aanraking.

Een aantal praktische adviezen besluit dit boek dat suïcide vooral in een breder kader van verlies en rouw plaatst. Of de titel daarmee voldoende wordt waargemaakt? Naar mijn mening te weinig. De auteurs geven teveel algemene informatie over loslaten en achterblijven na een verlies. Het specifieke van suïcide komt in dit boek te weinig tot z’n recht. In dat opzicht stelt het boek teleur want de titel roept andere verwachtingen op. Wie daar overheen ziet, vindt in dit boek een waardevolle gids.

Ons Amsterdam

Voor het eerst gepubliceerd op De Leesclub van Alles