Paranormale bejaardheid
Ouder worden. De rimpels in je gezicht, je lichaam geeft het langzaam op, zelfstandig wonen kan niet meer en de naderende dood spookt continu door je hoofd. Het moet van tijd tot tijd een ware lijdensweg zijn. Het is jammer dat een roman over dit onderwerp dat ook is.
Weduwe Betsy loopt in Vertigo regelmatig tegen bovengenoemde problemen aan. Zelf staat ze nog met beide benen in het leven, maar reacties van anderen drukken haar met de neus op de feiten van haar ouderdom. Haar kinderen willen haar toekomst goed regelen, mensen op straat leveren ongevraagd commentaar in de trant van ‘u bent ook de jongste niet meer’, waardoor ze zelf ook over haar toekomst na gaat denken.
‘Ach, hoewel ze braaf haar gezicht ’s ochtends en ’s avonds schoonmaakte en invette met dag- en nachtcrème, deden die rimpels haar niet zoveel. Hoewel… met z’n tweeën zou het gezelliger zijn geweest. Samen langzaam wegrimpelen, van tijd tot tijd elkaars huidplooien strelen… de vanzelfsprekendheid van twee vertrouwde lichamen die gemoedelijk samen verleppen. Daar had ze vroeger met Flip wel over gesproken. Het leverde toen zo’n geruststellend toekomstbeeld op, dat pas later, veel later, in een heel verre toekomst, aan de orde zou zijn.’
Betsy heeft nooit veel nagedacht over haar toekomst en haar kinderen confronteren haar daarmee. Ze willen de toekomst goed geregeld zien. De scènes tussen Betsy en schoonzoon Hudson zijn aandoenlijk. Hudson heeft alles voor zijn schoonmoeder over en probeert aan het einde van het boek zijn echtgenoot ervan te overtuigen dat Betsy bij hen moet wonen.
Naast dit wel en wee van deze dame op leeftijd, leven we ook mee met Nars, een man die in het avondrood van zijn huwelijk zich niet langer seksueel bevredigd weet door zijn zorgende echtgenote en het buiten de deur zoekt. De avonturen en overpeinzingen van Nars en Betty lijken volkomen op zichzelf te staan, tot de tuinman van het dorp de spil tussen hen blijkt. Deze ontdekt de buitenechtelijke escapades van Nars en belooft hierover zijn mond te houden, in ruil voor een fors geldbedrag. Na een kort ziekbed van Betsy – ‘“Vertigo”, zei de huisarts terwijl hij de stethoscoop in zijn tas opborg. “Duidelijk.”’ – heeft zij een gave ontwikkeld waardoor ze dingen ziet gebeuren, die elders plaatsvinden. Zo ziet ze de confrontatie tussen Nars en de tuinman. Snel wordt haar duidelijk dat het hier om afpersing gaat. En dat deze, mijns inziens vergezochte, ontwikkeling ervoor zorgt dat de paden van Nars en Betsy elkaar kruisen is zeer onbevredigend. Het lijkt wel alsof de auteur haar eigen personages zodanig zat was dat ze er een snel einde aan wilde breien. Vier pagina’s later is dat dan ook het geval. Betsy heeft de zin van het leven hervonden en slijt haar laatste dagen als clairvoyante. De paranormale begaafdheid van Betsy wordt ongeloofwaardig beschreven en komt letterlijk uit de lucht vallen.
Ook op andere momenten is de ongeloofwaardigheid in deze roman een storende factor. De Hongaarse tuinman, Ferenc Gabor, is de Nederlandse taal niet altijd even goed machtig en gebruikt, wanneer hij even niet op het juiste woord kan komen, het stopwoordje ‘dingesz’. Dit is geenszins aannemelijk meer, wanneer hij ‘dingesz’ ook gebruikt om zijn verblijfplaats, een caravan, aan te duiden. Dit woord zal hij door het frequente gebruik ervan inmiddels toch wel onthouden hebben?
Dit alles komt nog bovenop het feit dat Vertigo gewoonweg erg saai is. De onsamenhangendheid van gebeurtenissen vormt slechts een deel van de ergerenis. Berk blijft in gebreke, ze weet de lezer niet te boeien. Op twee pakkende beschrijvingen over de naderende ouderdom kan een roman niet teren. Ten slotte werkt de auteur de personages onvoldoende uit en krijgen we niet de gelegenheid om hun onvrede echt te voelen. Er zit één pluspunt aan Vertigo: het zijn maar 157 pagina’s.
