"Ik heb altijd gedacht dat het Paradijs een soort bibliotheek zou zijn" - Jorge Luis Borges

Vincent van Gogh

Zondag, 8 januari, 2012

Geschreven door: Steven Naifeh
Artikel door: Roeland Dobbelaer

Een maand of wat met Vincent van Gogh in hoofd en hart opgetrokken. Eerst Louis Paul Boons Abel Gholaerts gelezen, Boons tweede, vrij onbekende roman uit 1944, waarin hij op zijn gebruikelijke losse wijze het leven van een zijn helden portretteert. Dit keer schilder Vincent van Gogh, die in het boek niet in Zundert opgroeit, maar in Vlaanderen, en niet als zoon van een strenge dominee wordt geboren,  maar een stiekem kind van de pastoor is, althans dat vermoed je als lezer. Omdat Boon dat in de roman in het midden laat, kwam hem dat op een reprimande te staan van een van zijn ontdekkers – Willem Elsschot. Volgens de antipaapse Elsschot had Boon zich vrij hierover moeten uitlaten. Later zou Boon wat minder moeite hebben met zaken te beschrijven die tegen kerk en de goede zeden ingingen. Abel Gholaerts beschrijft de sombere jeugd van Van Gogh, niets gaat zo als het moet, alles loopt in het honderd, de beschrijvingen zijn heerlijk Boniaans, met veel uithalen en herhalingen, hier en daar zelfs grappig, maar nooit vrolijk.

Hierna vrijwel meteen de nieuwe biografie van de Amerikaanse kunsthistorici Steven Naifeh en Gregory White Smith Vincent van Gogh gelezen. Wat een boek, wat een biografie en wat een leven. Hartverscheurend. De Van Gogh in dit boek is een onmogelijke man, langdurige op de rand van de waanzin balancerend, iedereen, maar dan ook letterlijk iedereen het leven onmogelijk makend. Wat een verdriet, wat een hartstocht en wat een kunst. Voor mij het boek van 2011. Nee, Boon heeft de plank misgeslagen en van zijn held nog een tragische held willen maken. De echte Van Gogh was geen held, maar een nachtmerrie voor iedereen om zich heen en vooral voor zichzelf, zo leren zijn Amerikaanse biografen ons. Voortaan is – als het om Van Goghs leven gaat – elke vorm van romantiek misplaatst. En als het dan aan het eind van zijn leven net iets beter gaat, hij zijn eerste schilderijen verkoopt, wordt hij per ongeluk door een dorpsjongen doodgeschoten. Nee, het was geen zelfmoord, dat is het grote nieuws in deze fenomenale biografie. Zelfmoord was romantischer geweest, maar een stompzinnige kogel per ongeluk in je maag laten schieten is net zo treurig als het hele leven van Van Gogh was.

 

Heaven

Laat hier je reactie achter:

Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

Alleen inhoudelijke reacties die gaan over het besproken boek en/of de recensie worden geplaatst.