De middeleeuwse mens en zijn ideeënwereld
[Signalering] Verwondering en rake observaties typeren het werk
van emeritus-hoogleraar Jozef Janssens. Voeg daarbij de eruditie en vakkennis van deze literatuurhistoricus, en je hebt de ingrediënten voor een oeuvre dat staat. Na mooie overzichtswerken als De middeleeuwen zijn anders (1993) en Koning Artur in meervoud (2017) schreef Janssens nu een
aanstekelijk boek over de ideeënwereld van de Middeleeuwen.
De auteur wil laten zien dat de Middeleeuwen nog springlevend zijn, en moderner dan meestal wordt gedacht. Hij stelt vast dat mensen, toen en nu, meer geven om geldelijk gewin dan om de waarheid. En dat blauw nog steeds populairder is dan geel… Maar ook dat Johannes de Sacrobosco begin 13de eeuw de bolvorm van de aarde aantoonde aan de hand van bewijzen die wij nu nog gebruiken. Een belangrijke observatie is dat vaak is gedacht dat er destijds scherpe scheidslijnen waren tussen maatschappelijke groepen in de samenleving. Ondertussen is wel duidelijk dat teksten in verschillende milieus circuleerden en dat de interactie tussen burgers, edelen en geestelijken veel groter was dan eerder is gesuggereerd. Dit maakt ook begrijpelijker dat het religieuze en het profane door elkaar liepen. Vrijwel iedereen kon zich herkennen in beelden of verhalen. Epische en didactische teksten, lyriek en religieuze geschriften confronteerden het publiek met de tegenstelling tussen goed en kwaad. Een vrouw die de broek aan had, was daarom uit den boze.
—
Eerder verschenen in Geschiedenis Magazine
