[Recensie] Het is alweer 100 jaar geleden dat het kiesrecht voor vrouwen door de Eerste en Tweede Kamer goedgekeurd werd. Maar wat betekende dit feitelijk voor de vrouwen? Werden ze door deze daad meer onafhankelijk of zijn ze nog steeds achtergesteld bij hun mannelijke collega’s? Deze vragen stelden Engelien Scholtes zichzelf en haar bevindingen schreef ze neer in het boek Vrouwen die grenzen verleggen dat onlangs verschenen is. Het is een fraai verzorgde uitgave en tegelijk ook heel nuttig. De maatschappelijke positie van de vrouw is helaas nog altijd een onderwerp, waarover veel gediscussieerd wordt. Vooral de laatste tijd gaan er in onze maatschappij weer stemmen op om onze moeizaam verworven rechten terug te draaien. Kennelijk hebben veel mannen nog steeds moeite met de vooruitstrevendheid van de vrouwen en voelen ze zich als het ware bedreigd door de toenemende macht van vrouwen. Daarom is het belangrijk dat een dergelijk boek als Vrouwen die grenzen verleggen verschijnt.
Voor dit boek heeft Scholtes twaalf bekende vrouwen geïnterviewd. Petra Stienen, arabist, politicus voor D’66 en een voorvechtster voor vrouwenrechten, Barbara Barend, presentatrice en journalist die een lans heeft gebroken voor LHBT, Rosita Steenbreek schrijfster, Manja Blok, de eerste vrouwelijke operationele F-16 piloot, Trijntje Oosterhuis en Tania Kross zangeressen, Joyce Roodnat auteur en journalist, Arita Baaijens ontdekkingsreiziger, Aliona van der Horst documentairemaker, Emily Ansenk directeur Kunsthal Rotterdam, Laamia Elyounoussi ondernemer en Bibian Mentel sportster.
Het zijn allemaal boeiende vrouwen met verschillende achtergronden die hun grenzen wilden en durfden te verleggen. Sommigen van hen hadden een autoritaire vader, anderen hadden juist een geëmancipeerde vader. De meesten hadden moeders die tijdens hun leven al actief in de maatschappij bezig waren en zij hebben dit als een vanzelfsprekendheid overgedragen op hun dochters.
Maar dat vrouwen dezelfde rechten hebben als mannen was vroeger helemaal niet zo vanzelfsprekend. Dat moeten we ons blijven realiseren, zegt Barbara Barend in haar interview. Daarin heeft ze gelijk. De positie van de vrouw als ondergeschikte is ons vele generaties geleden opgedrongen en zit daardoor zo in onze genen verankerd dat behoorlijk veel vrouwen nog altijd niet naar voren durven komen. Alsof ze bang zijn daarmee een onzichtbare grens overschrijden dat niet toegestaan is. Dat is onzin. Dat is wat deze twaalf vrouwen aantonen in dit boek. Arita Baaijens, bioloog en ontdekkingsreiziger die haar grenzen leerde verleggen toen ze ging reizen door de woestijnen, geeft in haar verhaal aan dat we anders moeten kijken naar mens en natuur en dat onze manier van kijken slechts één manier is om de werkelijkheid te verklaren. Impliciet betekent dit verhaal ook dat wij vrouwen anders moeten leren kijken naar onszelf. We zijn vaak sterker dan we zelf denken en tot veel meer in staat. Er is geen enkele reden om je minder te voelen ten opzichte van mannen. Geloof in je talenten en benut de kansen die je krijgt, zet voor jezelf een doel in het vooruitzicht en blijf daarin geloven. Dat is de boodschap aan alle vrouwen. We moeten het lef hebben om onze eigen plek te durven veroveren. We moeten zelf bepalen wie we zijn en wat we willen, aldus Barend. Een mening die ondersteund wordt door Emily Ansenk en Laama Elyounoussi en waar beiden nog aan toevoegen dat het belangrijk is om je uit te spreken hoe je erover denkt, wacht niet af, maar kom met voorstellen. Ik zou nog willen aanvullen: en wees trots op wat je bereikt. Erkenning krijgen is geen gunst, we werken er hard voor.
De natuur regelde het zo dat de verantwoordelijkheid voor het nageslacht in de handen van vrouwen werd gelegd. Dat geeft wel aan hoe sterk wij zijn, maar ook hoe belangrijk onze positie is. Het gevoel van mannelijke superioriteit zou eindelijk eens omgezet moeten worden naar gevoel van saamhorigheid. Immers, wat ook uit dit boek naar voren komt, is dat wanneer het om hun carrière gaat er ook parallellen zijn met mannen. Dezelfde problemen dienen zich dan aan. Laama Elyounoussi en Tania Kross moesten vooroordelen overwinnen om aan de top te komen en Bibian Mentel moest leren hoe ze met haar handicap moest omgaan. En dan maakt het niet uit of je man of vrouw bent.
Vrouwen die grenzen verleggen is een vlot geschreven boek met korte, krachtige verhalen die interessant zijn voor vrouwen en mannen. Engelien Scholtes wilde onderzoeken wat vrouwen hebben gedaan met hun moeizaam verworven rechten en de uitkomst is helder. Ondanks dat de maatschappij op bepaalde punten nog niet volledig geëmancipeerd is, heeft een groot aantal vrouwen hun kans gegrepen. Zij hebben hun grenzen verlegd, waardoor ze een belangrijke bijdrage leveren aan onze samenleving. Nu nog de mannen die aarzelen om hun grenzen te verleggen om vrouwen gewoon accepteren als hun gelijken.
—
Voor het eerst gepubliceerd op De Leesclub van Alles
