"Ik heb altijd gedacht dat het Paradijs een soort bibliotheek zou zijn" - Jorge Luis Borges

Vrouwen zonder genade

Zaterdag, 29 februari, 2020

Geschreven door: Camilla Läckberg
Artikel door: Nico Voskamp

#Metoomuch

[Recensie] Een novelle is het, relatief kort voor Camilla Läckbergs doen, in een sjieke gebonden versie uitgegeven, dat dan weer wel. En met een onderwerp dat veel mensen zal aanspreken: wraak. Er zijn drie vrouwen in het spel die misleid, onheus bejegend en/of mishandeld worden, en Läckberg gebruikt dit boek om dat met harde hand recht te zetten.

Ze doet dat in korte hoofdstukjes. Het voordeel daarvan is dat je het boek makkelijk kunt wegleggen, maar dat verhaal wordt er wel erg fragmentarisch door. Het springt heen en weer tussen de drie hoofdpersonen Brigitta, Victoria en Ingrid. Alle drie hebben ze ervaringen met mannen, maar geen positieve.

Victoria is Russisch; ze leerde haar Zweedse man Malte online kennen en emigreerde om bij hem te zijn, maar ze kwam niet in zo’n warm bad terecht als hij haar had voorgespiegeld. Hij is lomp en vies. Birgitta is Zweeds en een basisschoollerares, maar moet de mishandelingen van haar man die sporen op haar lichaam nalaten, verhullen bij de dokter. Ingrid tenslotte heeft een veelbelovende carrière als journalist maar gaf die carrière op toen haar man hoofdredacteur werd bij een grote krant. Nog niet zo lang geleden heeft ze ontdekt dat hij er een andere vriendin op na houdt.

Läckberg brengt deze dames bij elkaar in hun overeenkomstige ellende met mannen. Wat kunnen ze doen aan die niet te benijden relaties? Die oplossing is rechtdoorzee: ze gaan hun mannen vermoorden. Ieder van hen neemt één van de echtgenoten voor haar rekening en legt hem om, okay? Afgesproken. Strak plan, maar uiteraard worden er spaken in wielen gestoken.

Boekenkrant

De korte hoofdstukjes dragen de namen van de drie dames. Dat is handig om te weten welke dame ook alweer wat aan het bekokstoven is. Läckberg lijkt er plezier in te hebben om de wraakacties te beschrijven. Ze doet dat realistisch, schokkend en bruut, wat maximale meelevendheid bij de lezer teweeg brengt. Niet alle acties gaan volgens plan trouwens, zoals wanneer Victoria stiekem bij haar Zweedse man Malte wil wegrijden:

“Malte wierp zijn vormeloze lichaam boven op haar en probeerde het sleuteltje uit het contact te trekken. Victoria trapte op het gas, maar de auto kwam niet in beweging. E beseften tegelijk dat hij nog altijd op de handrem stond.

Malte bereikte zijn doel als eerste. Hij schreeuwde en bonkte met zijn vuist op Victoria’s borst. Zij schreeuwde ook en probeerde hem in zijn rug te bijten. Toen hij het sleuteltje uiteindelijk beet had, trok hij het eruit en het geluid van de motor verstomde…

‘Was je van plan er zomaar vandoor te gaan?’

Victoria keek hem nijdig aan. ‘Ik wil hier niet blijven. Ik wil scheiden. Ik verlang naar huis.’…

‘Jij verwende hoer,’ schreeuwde hij, terwijl hij haar tegen het achterportier smeet. ‘Dus je wilde ervandoor gaan?…’ Hij staarde haar aan kwam dichterbij en drukte zijn onderarm tegen haar hals. Ze hapte naar adem.”

Deze sfeertekening is exemplarisch voor hoe de vrouwen proberen met de mannen af te rekenen. Ze hebben een plan maar dat loopt toch anders. Een goede reden om rechtvaardigheid te zoeken hebben ze alle drie: hun mannen zijn zonder uitzondering schoften. Dat is wel een behoorlijk minpunt van deze novelle: er is weinig nuancering. De mannen zijn niet een beetje goed of een beetje slecht: ze zijn alle drie intens verdorven vrouwenhaters. Dat is nogal behalve clichématig ook ongeloofwaardig.  

Helaas voor hen hebben de vrouwen aan die wetenschap niets. Zij moeten leven met die luizige mannen en zetten door, ondanks het soms fout lopen van de plannen door pech, onhandigheid, externe omstandigheden of blind noodlot. Läckberg maakt er spannende scènes van. Jammer van die iets te stereotype goed/slecht verdeling, maar als we daar overheen lezen, is dit een redelijke revanchenovelle.

Voor het eerst gepubliceerd op De Leesclub van Alles