ZKV’s van een vroegrijpe literator
[Recensie] Ongelooflijk hoe de Amerikaanse southern writer Truman Capote (1924-1984) koning van de non-fictie nog voor zijn 20e verbluffende miniatuurtjes schreef. Zet alle bevooroordeeldheid opzij en zwelg in de prachtige, in 2013 teruggevonden high-school verhalen van Capote.
Truman Capote, klein, kwaakstem, gay, verwierf zijn status met In Cold Blood (1966), een literair verteld journalistiek verslag van een willekeurige gruwelmoord in Kansas (1959) op een boerengezin. Er volgde een getrouwe verfilming. Capote, inmiddels gezien als groot talent, brak wereldwijd door.
Het succes blokkeerde Capote in zijn creativiteit en maakte hem tot een vileine socialite. Capote [Italo-Amerikaans uit te spreken als kuppoottie] waande zich Proust en beschreef hem toevertrouwde intimiteiten, totdat de beau monde die hem gekoesterd had hem uitspuwde.
Trefzeker
Het valt te verwachten dat alle elementen van Capote, te weten standsverschil, geweld, racisme, trefzekere, fonetisch weergegeven conversaties, ook in deze vroegrijpe verhalen aanwezig zijn.
Ze hebben ongeveer de lengte (korte) van A.L. Snijders ZKV’s. Afgelopen voor je het weet, waardoor de spanningsboog te kort blijft. Het zijn wrange anekdotes van een vroegwijze buitenstaander: een stille, softe puber. Hij observeert oudere vrouwen en meisjes uit zijn klas – allebei in-gemeen van aard – en schrijft nauwkeurig op wat hij ziet en hoort.
Een meisje op een exclusieve school verraadt het mooiste, exotische meisje van de klas, op wie ze stinkend jaloers is. Zij weet dat de beauty niet half-Corsicaans maar half-Afrikaans is. Zo’n negermeisje hoort niet op hun chique meisjesschool. Gekwetst maar waardig verlaat het dametje de school. Een wederzijdse vriendin vraagt waarom zij het donkere meisje verraadde.
“Omdat ik haar haat.”
In een begeleidend essay lees je dat Capote zelf een meisje verrot schold dat de eerste prijs won bij een schrijfwedstrijd op school, waar hij tweede werd. Capote treft de gemenigheden en onhandigheden van de puberteit, de afschuwelijkste periode uit een mensenleven. Prachtig atmosferisch is een verhaal over een ontsnapte gevangene.
De crimineel blijkt niet alleen een “spannend” persoon maar is ook echt levensgevaarlijk. Hij vermoordt een van de twee jongens die hem in het moeras opjagen. Jammer genoeg lees je dan ook een verhaal wat daar net iets teveel op lijkt.
Tearjerker
Op het omslag van de Amerikaanse pocketversie (nu in de ramsj) staat een poedeltje getekend. Het is het hondje van een zieke jongen, een leeftijdsgenoot, die buiten het verhaal blijft. De eenzame, dweperige verteller, duidelijk een zelfportret, raakt bevriend met het hondje en met de mooie moeder van het doodzieke jongetje, dat tenslotte… Ach ach, je houdt de ogen niet droog bij deze intens mooie tearjerker.
Tot je verbazing is er dan Traffic West een experimenteel fragmenten-verhaal als een soort legkaart. Capote is nog niet eens 20 als hij dat schrijft! Het blijkt overigens een deconstructie van een populair volksverhaal.
In het afsluitende Kindred Spirits beschrijft Capote als jonge valse nicht manipuleerderige miljonairsvrouwen zoals veel later in zijn laatste, rommelige bundel Music for Chameleons (1980).
Hoewel andere kritieken de onvolmaaktheid van de verhalen benadrukken – deels terecht – kun je als Capote-liefhebber deze vroege zkv-tjes niet ongelezen laten.
—
Voor het eerst gepubliceerd op De Leesclub van Alles
