Vraaggesprekken als een zoektocht naar goedheid
]Recensie] “Het goede is … dat ik de ander als uitgangspunt neem bij mijn zoeken naar welzijn” aldus Jan Keij, Amsterdams filosoof. Hij is gefascineerd door de Franse filosoof Emmanuel Levinas voor wie de medemens, die hij de Ander noemt, centraal staat. In ontmoeting tussen mensen gaat er een appèl van anderen uit en de vraag is of ik daar gevoelig voor ben en mij verantwoordelijk voel voor het welzijn van mensen om mij heen.
Zo radicaal verwoordt alleen Keij het goede in het vraaggesprek met Stevo Akkerman, journalist en columnist van Trouw die deze gesprekken ook in deze krant publiceerde. Ook de EO besteedde er aandacht aan. Dit boekje is een bundeling van deze gesprekken die interessante momenten kennen zonder dat er direct een duidelijk antwoord komt op de vraag wat goed is. Arnon Grunberg is degene die het minst zeker is van een antwoord; hij spreekt over het goede als iets heiligs in ons bestaan.
De vraag naar het goede is te complex en te afhankelijk van de tijd en omstandigheden waarin mensen leven. Toch zijn de gesprekspartners in de vraaggesprekken in dit boekje het er wel over eens dat het goede altijd in menselijke relaties bestaat. Het goede heeft dus een sociale kleur.
Christiane Tietz, hoogleraar theologie in Zürich, wordt geboeid door Bonhoeffer en wijst vanuit zijn denken op de menselijke verantwoordelijkheid die altijd gebonden is aan een specifieke situatie of aan een concrete persoon. Het goed is altijd afhankelijk van het moment waarop ik leef en de vragen die zich op dat moment aan mij voordoen.
Rowan Williams, voormalig aartsbisschop van Canterbury en nu docent in Cambridge, pleit evenals Grunberg voor openheid voor het mysterie van het leven. Hij gaat ervan dat de wereld in oorsprong goed is en dat het onze opdracht is om met die goede wereld in harmonie te komen.
Ook het geweten speelt een belangrijke rol in de vraag naar het goede zoals schrijfster Marilynne Robinson zegt dat het intuïtieve weten dat vooraf gaat aan het denken voor ons een betrouwbare bron is. Jan Verplaetse, hoofddocent rechtsfilosofie en ethiek aan de universiteit in Gent, ziet het geweten als “de schatkamer van alle plichten die een mens verzameld heeft, en waaruit je put naar gelang de situatie”.
Een klein boekje met rijke inhoud dat eigenlijk vraagt om meer verdieping zodat de vraag naar het goede nog meer inhoud kan krijgen.
—
Voor het eerst gepubliceerd op De Leesclub van Alles
