Een gesprek in zwart en wit
[Recensie] Het zal je maar overkomen. Je stelt een vraag aan Ted van Lieshout, een beroemde schrijver/kunstkenner. De vraag luidt Wat is kunst? En één van de antwoorden die hij je geeft is dat hij je wat wil vertellen over een bijzonder eiland. Dat antwoord krijgt het meisje in Wat is kunst?
De dialoog die van Lieshout voert met het meisje in het boek staat telkens op elke linkerpagina. In het grote zwarte lettertype is de schrijver aan het woord, het grote witte lettertype zijn de reacties van het meisje. Geen ellenlange teksten maar korte flitsende zinnen.
Deze ‘linkerbladzijde tweespraak’ lijkt op een gezellig babbeltje. En dat is zo ingenieus gevonden. Een gezellige babbel over kunst en vooral ook prikkelend, je leest het als een gewoon verhaal. Het kan ook een voorleesverhaal voor jongere kinderen zijn.
Het is net alsof je kinderen meeneemt naar een ontzettend leuk museum waar allerlei workshops te volgen zijn om kinderen kennis te laten maken met een museum. En vooral om kinderen nieuwsgierig te maken. Te leren om vragen te stellen over wat ze zien. Die onderzoekende houding bewerkstelligt van Lieshout bij het meisje in zijn boek.
Vergelijk de leuke dialogen met de creatieve activiteiten in een museum. Aandacht trekken, actief meedenken, kijken, doen. Dat vind je terug in de teksten op de linkerbladzijdes. Een voorbeeld? Bladzijde 46. Het meisje vertelt dat ze zes flessen wijn heeft gevonden, de wijn heeft ze in zee weggegooid. “Nu is de zee dronken. De golven dansen wild en vrolijk”. Ze vervolgt haar verhaal en vertelt dat ze op de achterkant van de etiketten met ‘houtskool’ wat heeft geschreven en zo dus flessenpost heeft verstuurd. De aandacht is er, flessenpost spreekt kinderen aan. Er zal vast reactie op komen tijdens het lezen of voorlezen.
Het woord ‘houtskool’ valt op door het gebruik van kleur en doordat er op de bladzijde ernaast hetzelfde woord op dezelfde wijze is weergegeven. Ingenieus! Er volgt namelijk een vlot verhaal over houtskool. Met een voorbeeld van een werk in houtskool van Isaac Israëls. Bij uitstek een werk om te bekijken en misschien ook om eens zelf met houtskool of de beschreven potloden te werken.
Zo zit het hele boek in elkaar. En eigenlijk is het boek breder dan de titel doet vermoeden. Het gaat niet alleen om beeldende kunst maar ook om mode, parfum, de uitvinding van de telefoon. Aan het einde van het gesprek tussen het meisje en de schrijver wil het meisje ook weten waarom kunst zo belangrijk is. Daar geeft van Lieshout op een heel eigen wijze antwoord op.
Een detail. Elk thema begint met “Over…”
Over van Lieshout kunnen we op de achterflap van Wat is kunst? lezen dat hij voor zijn boeken onder meer de Gouden en Zilveren Griffels, de Boekensleutel, de Woutertje Pieterseprijs en de Theo Thijssenprijs kreeg voor zijn hele oeuvre.
Het boek toont aan dat praten over kunst heel toegankelijk kan zijn en dat je kunst overal om je heen kunt zien. Echt een boek om te hebben.
—
Voor het eerst gepubliceerd op De Leesclub van Alles
