Groeten uit Huize Schaamrood te Scheemda
[Recensie’Volgens de beproefde ‘boring postcard’ methode van fotograaf Martin Parr verzamelden Sonja van Hamel en Robert Muda ansichten van Nederlandse bejaardenhuizen: een uitstervend fenomeen.
Het zonnige plaatjesboek laat je glimlachen om het ongebreideld optimisme als de onderliggende boodschap niet zo verdrietig maakte.
Hendrik Groen, fictief bejaarde, schrijft in zijn voorwoord dat hij nog zelden een ansichtkaart ontvangt, wel rouwkaarten. Destijds verkochten bejaardenhuizen op de balie routineus gemaakte ansichten van het huis, om als briefkaart te dienen. De afzender was hier niet op vakantie maar had zijn eindbestemming bereikt. Kruisje op de foto om het bewoonde appartement aan te geven.
Moderne bejaardenhuizen uit de jaren zestig, zeventig worden afgebroken. Te duur, geen personeel. Tussen het gezamenlijk nog zelfstandig individueel wonen en het verzorgingshuis bevindt zich een afschrikwekkend niemandsland waarin veel hoogbejaarden dolen.
Op de kleurige kaarten staan vrijwel geen mensen. Fris gemetselde baksteen, intens groene grasvelden en rode zonwering zet de toon. De samenstellers drukten soms ook de geschreven teksten achterop af, waaruit de passende titel “We mogen niet klagen” werd gedistilleerd. Aandoenlijke missives zijn het. Hanenpotenschrift door de reuma.
Wat zijn ze eenvormig die huizen, gemiddeld meer dan vier woonlagen, platte daken. Zelfs geografisch ver van elkaar verspreide ouderencentra lijkt hetzelfde architectenbureau ze in panklaar modernisme te hebben gebouwd. Als je niet beter zou weten zouden het ook zakenhotels in een middelgrote provinciestad kunnen zijn.
Alleen op de laatste spread zit een groepje mensen onder parasols op het gazon. Vieren ze de verjaardag van oma? Soms mogen we binnenkijken en zien we biljartende opa’s, een chique feestzaal annex restaurant en de wel ouderwets burgerlijk gemeubileerde conversatieruimte.
Het handjevol auto’s uit de jaren zeventig, bewijst dat er een tijd was toen 70+ers nog niet allen hun auto op de parkeerplaats hadden staan. Ene Geert uit bejaardencentrum ‘De Gravenhorst’ uit Dubbeldam schrijft in staccato aan Ida in Zeist “de vriendin waar ik altijd mee omging is verleden week gestorven heel erg 71 jaar we weten ervan mee te praten he.” De schrijnende Jan Arends-achtige regels lezen als onbedoelde poëzie zoals je al die huizen met gemengde vormlust-gevoelens bekijkt.
—
Voor het eerst gepubliceerd op De Leesclub van Alles
Luister naar de bijhorende single Aafke door muziektheatergroep BOT
