Dappere vrouwen die in de voetstappen van Malala treden

Op haar 15de vertrok Malala Yousafzai uit Pakistan nadat ze werd neergeschoten door de Taliban. Malala herstelde en leeft nu met haar familie in het Verenigd Koninkrijk. Als jongste winnaar ooit ontving ze de Nobelprijs voor de Vrede in 2014. In dit boek bijt Malala de spits af en vertelt ze over haar eigen ervaringen als vluchteling, maar deelt ze ook de verhalen van 9 andere moedige jonge vrouwen die ze tijdens haar vele reizen ontmoette voor de Malala Foundation waarmee ze opkomt voor toegankelijk en kwalitatief onderwijs voor meisjes en jonge vrouwen wereldwijd.

“Ik heb dit boek geschreven omdat zo veel mensen niet lijken te snappen dat vluchtelingen gewone mensen zijn. Ze hebben alles achter zich gelaten, omdat ze moesten kiezen tussen leven of dood. En ze kozen voor het leven.”

Zo zijn er twee zusjes uit Jemen die nochtans met een Somalische moeder die al in de VS woonde, lang moesten wachten vooraleer ze uit dit door oorlog en hongersnood getekende land konden vluchtten. Alleen Zaynab kreeg dan een visum om naar de VS te kunnen vliegen. Sabreen nam de moeilijkere smokkelroute over land, leerde in deze moeilijke omstandigheden een Jemenitische man kennen in Nederland en belandde met hem in België, waar ze haar leven verder probeert op te bouwen, haar eerste zoontje kreeg en ook Nederlands leert. De wegen der administratie, waardoor een dochter geen visum kan krijgen om bij haar eigen moeder te gaan wonen, zijn natuurlijk ondoorgrondelijk, uiterst bureaucratisch en allesbehalve te rechtvaardigen.

De andere verhalen in dit boek zijn al even schrijnend. De vrees voor oorlog en geweld deed de jonge vrouwen binnen hun eigen land verhuizen of in de meeste gevallen naar het buitenland vluchten. Ze hebben allen gemeenschappelijk dat ze voor het recht op onderwijs strijden voor meisjes, net als Malala. Zij hebben een zelfde soort voorbeeldfunctie binnen hun eigen gemeenschap, waaronder bijvoorbeeld Muzoon die al campagne voerde voor onderwijs voor kinderen toen ze in de vluchtelingenkampen in Jordanië woonde, en dit verder zet nu ze met haar familie in het Verenigd Koninkrijk woont. De keuze om deze moedige gemotiveerde vrouwen aan het woord te laten, is overduidelijk om aan te tonen wat hun strijd kan teweegbrengen, dat zij de hoop belichamen voor de toekomst en waarvan andere kinderen dan de vruchten kunnen plukken.

Een apart verhaal in het rijtje is dat van Jennifer, een vrouw uit Pennsylvania, die haar nek uitstak en die de familie ontving van Marie-Christine uit Congo en voor deze familie zo een nieuw begin betekende. Marie-Christine kon op die manier ook haar zo felbegeerde opleiding afmaken. Het verhaal van Jennifer toont aan hoe ieder zijn/haar steentje kan bijdragen. Alle verhalen krijgen zo een functie in dit boek.

Ook al zijn vluchtelingen veilig in een ander land om een nieuw leven op te bouwen, wil dat niet zeggen dat ze geen trauma’s hebben opgelopen door het vele geweld dat ze hebben meegemaakt en geen heimwee kunnen hebben naar hun familie en gemeenschap. Vluchtelingen herkennen in enerzijds deze traumatische ervaringen en anderzijds in hun talenten blijkt een kernboodschap te zijn in dit uitstekende boek dat overzichtelijk en helder is opgesteld en een jong doelpubliek voor ogen heeft om samen met hen rond deze problematiek aan de slag te kunnen gaan.

Toch is het ook van belang om deze verhalen niet voor een breder volwassen publiek verloren te laten gaan. De acties van de jonge vrouwen uit dit boek kunnen lezers van alle leeftijden motiveren om zich te informeren over en zich meer in te zetten voor vluchtelingen hier. Voor meer achtergrond en analyse kan er beroep gedaan worden op dieper gaande reportages en publicaties om dit alles in een breder kader te kunnen zien. In een van de laatste hoofdstukjes zijn ook de overweldigende cijfers opgenomen van de miljoenen ontheemden en vluchtelingen die hun thuis moesten en nog steeds tot op vandaag moeten ontvluchten. Aangepaste cijfers voor de wereldwijde vluchtelingenstromen eind 2018 zijn o.a. terug te vinden op https://www.vluchtelingenwerk.nl/feiten-cijfers/cijfers/wereldwijd .

KokBoekencentrum deed er echt goed aan dit boek hier ook in Nederlandse vertaling, door Marije Kok op zich genomen, aan te bieden. Dit boek zorgt voor nieuwe menselijke verhalen bij de nooit meer aflatende stroom nieuwsberichten over oorlogen en crisissen uit de wijde wereld die ons om de oren blijft vliegen.

—

Eerder verschenen op Hebban