Hoe wij tot patiënt gemaakt worden
[Recensie] Wie ziek is gaat naar de dokter. In het voorkomende geval schrijft die een recept uit. Met de pilletjes bestrijd je de kwaal tot je weer beter bent. En het leven herneemt zijn gezonde gang.
Niets is minder waar als het aan de moderne geneeskunde ligt, aldus de Duitse wetenschapsjournalist Jörg Blech. Voor farmaceutische ondernemingen en medische belangengroepen zijn ziekte en gezondheid geen objectief vaststelbare toestanden maar manipuleerbare begrippen. Tegenwoordig worden ziektes niet meer gevonden maar uitgevonden en geconstrueerd. Het gaat er meer om kwalen in het leven te roepen dan om ziektes te genezen. De industrialisering van de geneeskunde en de medicalisering van het leven gaan hand in hand. Medicijnen zijn marketingproducten geworden waarvan de ontwikkelkosten in het niet vallen bij de reclamebudgetten om ze aan de man of vrouw te brengen.
Grondig gedocumenteerd beschrijft Blech in De Ziektemakers hoe het medisch-farmaceutische complex zijn greep op het leven van gezonde mensen tracht te verstevigen. Let wel: gezonde mensen. Want gezonde mensen, die ziek verklaard kunnen worden, of potentieel ziek, of niet meer gezond genoeg – dat is pas een groeimarkt! Om deze markt aan te boren is niets te gek. Zo worden gewone levensfasen en -processen (ouderdom, zwangerschap en geboorte, overgang, kaal worden) steeds meer als medische kwalen bestempeld, en daardoor in principe tot een zaak van artsen en pillen gemaakt. Dat de definitie van de menopauze als ziekte precies samenviel met het moment waarop synthetische hormonen beschikbaar waren om deze nieuwe ‘ziekte’ te behandelen, is geen toeval. Ook emotionele en sociale kenmerken van mensen zijn vatbaar voor medicalisering: door ze met een psychische term te labelen, wordt de poort naar de farmaceutica geopend. Wie verlegen is heeft een sociale fobie, wie eenzelvig is een antisociale persoonlijkheid, en wie zijn verdriet als een depressie benoemt, zal eerder naar de Prozac grijpen. Inmiddels is de lijst van psychische ziektes zo lang dat 58% van de bevolking op een bepaald moment aan een stoornis lijdt. Het is dus normaal psychisch ziek te zijn, stelt Blech droog vast.
Nog een manier om het aantal zieken onder de gezonde mensen te vergroten: door risicofactoren (hoge cholesterolspiegel, hoge bloeddruk) als zodanig tot symptomen te verklaren. In het geval van cholesterol – een stof die van levensbelang is! – is dat zo goed gelukt dat “veel mensen vol angst aan de vroege hartdood denken zodra ze het woord cholesterol maar horen.” Dat het verband tussen cholesterolgehalte in het eten en de kans om aan een hartziekte te overlijden nog niet eens overtuigend door onderzoek is vastgesteld, doet er dan niet veel meer toe.
De Ziektemakers is een goed onderbouwde aanklacht tegen de uitwassen van de geneeskunde. Dat juist deze uitwassen een solidair gezondheidsstelsel onbetaalbaar dreigen te maken, is misschien wel het grootste schandaal. (Het toedienen van de menopauzehormonen kost de Duitse zorgverzekeraars 500 miljoen euro.) Het zijn immers de echt zieken en kwetsbaren die daarvan de dupe zullen worden.
—
Eerder verschenen op Intermediair
