Afro-Europese literatuur uit de Lage Landen
[Recensie] De verschijning van een verhalenbundel is tegenwoordig al een verheugend iets en dan is deze ook nog eens van bijzondere samenstelling: hij bevat verhalen van auteurs uit Nederland en België met Afrikaanse wortels. Een hoognodige primeur. Het is een aparte mix van schrijvers, want de een is in de achterhoek geboren en de ander nog niet zo lang geleden hier heen gevlucht. De een schrijft nog in eigen taal terwijl de ander zich ook al, behalve in het land, in de Nederlandse taal heeft gevestigd. Qua inhoud en kwaliteit zijn de verhalen, essays en beschouwingen ook sterk verschillend. Een kleine greep: twee hilarische, goed geschreven verhalen van de Soedanese Ahmad al Malik, over een sprekende hond die zijn bezopen baas toespreekt en over de aanschaf van een tank, die het leven van de nieuwe eigenaar een stuk makkelijker maakt. Althans, makkelijker dan dat van de domme buurman die een piramide kocht. Samensteller Vamba Sherif, wiens naam reeds gevestigd is (wie De Zwarte Napoleon nog niet heeft gelezen: doet dat subiet!), schrijft mooi over een zoon die terug gaat naar Liberia, op zoek naar de ware toedracht van de dood van zijn moeder. Saeda Nourhussen verklaart in een briefwisseling waarom ze zich even op de zwarte medemens gaat richten en Anousha Nzume schrijft een aangrijpend verhaal over een jongen die zijn vriend heeft verloren bij een verkeersongeluk.
Verhalen spelen zich af in het land van herkomst en in het land van aankomst. Het een is een familiegeschiedenis, in het andere worstelt de hoofdpersoon met zijn identiteit als zwarte in een witte wereld. Van de essays, beschouwingen en verhalen zijn het vooral de verhalen die goed geschreven zijn en nieuwsgierig maken.
De doelstelling van de samenstellers van deze bundel, Vamba Sherif en Ebissé Rouw, is het veranderen van het Nederlandse literaire landschap. In de interessante inleiding leggen zij uit dat Nederlandse en Belgische zwarte schrijvers en denkers vaak als inferieur worden weggezet. “In Nederland is er weinig besef geweest van het bestaan van schrijvers met wortels in Sub-Saharaans Afrika”. Dat is vriendelijk gezegd: Nederlanders hebben over de gehele linie nooit veel interesse in Afrika getoond, behalve als er te handelen viel. De Nederlandse cultuur wordt echter in alle opzichten rijker van nieuwkomers. Door in plaats van veronachtzaamd te blijven er gewoon voor te gaan liggen met deze bundel, kan de Nederlandse literatuur niet meer om hen heen en is er bij deze een punt gemaakt. De hoop wordt uitgesproken dat de groep Afro-Europese schrijvers groter zal worden en op een moment zo ingebed zal zijn in het Nederlandse en Belgische literaire landschap, dat bundels als deze overbodig worden. “Migratie is een recht”, stellen de samenstellers nog maar eens. Deze wijsheid hangt helaas nog niet als tegeltje aan de muren bij de Immigratie-en Naturalisatiedienst, maar laat de schrijvers die hier zijn vooral spreken. Dit boek was noodzakelijk en houdt een belofte in. Maar, om er maar eens een Nederlandse uitdrukking tegenaan te gooien: belofte maakt schuld. Kom maar op!
—
Eerder verschenen op Afrikanieuws
