"Ik heb altijd gedacht dat het Paradijs een soort bibliotheek zou zijn" - Jorge Luis Borges

Zwarte schuur

Vrijdag, 27 september, 2019

Geschreven door: Oek de Jong
Artikel door: Nico Hylkema

Een schilder met levenslang

[Recensie] Oek de Jong is zo´n schrijver van wie je weinig hoort als er geen werk van hem verschijnt. En dan plots is het er en hoe! Met Zwarte Schuur bevestigt De Jong nog maar eens dat hij wel degelijk bij de grote schrijvers van het Nederlands taalgebied behoort. Een roman waarin ook nog eens het straatrumoer van deze tijd doorklinkt.

De succesvolle schilder Maris Coppoolse heeft een veelgeprezen overzichtstentoonstelling in het Amsterdams Stedelijk Museum. Bij de opening zingt het rond dat er op korte termijn een portret van hem in een veelgelezen periodiek komt. Met hem wordt niet gesproken, wel met ieder die iets over hem zou kunnen vertellen. Het is een herkenbare werkwijze. Toch voel je spanning.
Er is kennelijk iets wat Maris beklemt. Al is hij bij de opening typisch de succesvolle macho-schilder. Menig dame kijkt hebberig naar de imposante verschijning van de ietwat boerse Zeeuwse man. Hij laat het zich welgevallen, maar ontrouw aan zijn vrouw Fran is hij niet. Al is daar alle reden toe. Seks is sinds enige tijd afwezig in het huwelijk in crisismode.

Als dan het tijdschrift op de markt komt, is duidelijk wat Maris vreesde. Een geschiedenis uit zijn jeugd wordt opgerakeld. Op zijn veertiende is hij betrokken bij de dood van een buurmeisje. Dader of aanwezige, daar speelt het lange tijd om. Zijn stiefkinderen oorlogsfotografe Stan en Thijs hebben het moeilijk met de onthulling. Fran wist ervan en vreest de gevolgen van de onthulling.
Het lijkt een beetje op de vele onthullingen in deze tijd over beroemde mannen, die hun handen niet thuis hebben kunnen houden. Al is dit wel een heel ander verhaal natuurlijk. Zo gemakkelijk maakt De Jong het zich niet. Lange tijd laat hij de verdenking van moord boven het verhaal hangen. Net zoals dat bij de lezers van het artikel het geval is.

En als het moord is, is hij dan nog de moordenaar van toen? Pas ver in de roman vertelt De Jong het verhaal rond de dood van het meisje.
De gevolgen zijn schrikbarend en niet alleen voor Maris. Hij verhuist met zijn ouders uit het Zeeuwse dorp naar Rotterdam. Daarna ontvouwt zich het leven van de getormenteerde maar succesvolle schilder. Zijn liefdes van Sigi, via drugsverslaafde Ilse naar Fran. Dan zijn er de vrouwen die hem in verleiding brengen, zoals zijn assistente Laura en later Albertina.

Zij huwelijk lijkt definitief te stranden op het eiland La Gomera. De meester De Jong houdt de dreiging overeind. Zelfs met in het achterhoofd de gedachte aan de niet zo toevallige dood van Matty. Dat het uiteindelijk anders gaat, toont het meesterschap van De Jong. Eigenlijk is het einde weinig spectaculair en toch blijf je even stil achter. Kan een mens dan toch bepaald worden door zijn omgeving?

Voor het eerst gepubliceerd op DeLeesclubVanAlles

Boeken van deze Auteur:

Zwarte schuur