Zaterdag 20 juni is Wereldvluchtelingendag. Op deze herdenkingsdag staan we stil bij mensen die moeten vluchten vanwege oorlogsgeweld, natuurrampen of schending van mensenrechten. De afgelopen jaren is het aantal vluchtelingen sterk toegenomen, mede door de oorlog in Syrië.
Wereldwijd zijn er 70 miljoen mensen op de vlucht, volgens het Global Trends Report van UNHCR. Veel vluchtelingen leven jarenlang in onzekerheid over hun toekomst. Naast dat ze vaak geen werk of opleiding kunnen krijgen, hebben veel vluchtelingen te maken met mishandeling, racisme en discriminatie.
De Wereldvluchtelingendag werd in 2000 in het leven geroepen door de Verenigde Naties om mensen bewust maken van de uitzichtloze situatie waarin vluchtelingen zich bevinden, maar ook om de bijdragen van vluchtelingen aan de vrede te vieren. Vanwege Wereldvluchtelingendag zet Bazarow zeven boeken op een rij die gaan over het thema vluchtelingen.
Als ze alles hebben verloren wat hun lief is, vlucht bijenhouder Nuri samen met zijn vrouw Afra weg uit Aleppo. Op hun reis door een gebroken wereld worden ze niet alleen geconfronteerd met de schokkende realiteit van het vluchtelingenbestaan, maar ook met een onuitsprekelijk verdriet: het verlies van hun zoon Sami. Het enige wat hen op de been houdt, is de wetenschap dat Nuri’s neef en zakenpartner Mustafa op hen wacht in Groot-Brittannië, waar hij opnieuw is begonnen met het houden van bijen. Want: ‘Waar bijen zijn, zijn bloemen, en waar bloemen zijn, is nieuw leven en hoop.’
Semmier Kariem vlucht uit Irak. Zeven jaar van honger, verdwalen en angst later landt hij op elf februari om negen uur – of was het om elf uur op negen februari – op Schiphol. In de chaos van die eerste dagen in Nederland kan hij zich het precieze tijdstip niet meer herinneren. Hij vraagt asiel aan. Wat hij niet weet is dat hiermee het langste wachten van zijn leven begint, in het asielzoekerscentrum, een wachtkamer die hij deelt met vijfhonderd anderen. Intussen bestudeert Semmier het land waarvan hij misschien ooit deel mag uitmaken, maar ook al verblijft hij er nu, hij blijft een buitenstaander.
Twee jonge mensen ontmoeten elkaar in een stad aan de vooravond van een burgeroorlog. De moderne Nadia wordt verliefd op de aardige en bescheiden Saïd, terwijl de situatie in het land steeds explosiever wordt. Dan horen ze over deuren die je, tegen betaling, naar een veiligere plaats in het Westen leiden. Als Saeed en Nadia geen andere mogelijkheid meer zien, besluiten ze over de drempel te stappen, richting een onbekende wereld.
Bijna achteloos gaan wij een landsgrens over terwijl er grote groepen zijn die weg willen maar niet kunnen, of hun leven ervoor op het spel moeten zetten. Rosita Steenbeek maakte het lot van vluchtelingen en migranten van heel dichtbij mee. Op Lampedusa, Sicilië en in Libanon hoort zij de intense verhalen van de vluchtelingen én de hulpverleners, en deelt hun leven op de meest schrijnende maar ook mooie momenten. Op plekken vol verdriet raakt Rosita Steenbeek aan de levens van mensen die op hun sterkst en tegelijk kwetsbaarst zijn. En alle betrokkenen worden ieder voor zich geconfronteerd met de fundamentele vraag: wie is mijn naaste?
van Karen de Becker en Yazan Rajab
Oorlogsvluchtelingen worden zelden beschouwd als individuen. Nochtans zijn het mensen zoals u en ik die op zoek gaan naar vrede, geluk en een betere toekomst. Een van hen is Yazan, een jonge twintiger uit Syrië, doodgewoon en goedlachs. Hij kende tot voor kort een zorgeloos bestaan als student in Aleppo waar hij opgroeide in de schoot van een welgestelde, liefdevolle familie. Tot de revolutie in zijn land uitmondde in een bloedige burgeroorlog. Wat volgde was een vlucht voor het geweld en een zoektocht naar een menswaardig bestaan. Een hallucinante tocht die via Turkije, Griekenland en Italië voorlopig halt houdt in België waar hij hoopt op een nieuw leven zonder angst.
Dina Nayeri vluchtte als meisje met haar familie uit Iran en kreeg politiek asiel in de VS. Ze vertelt aan de hand van haar eigen leven, maar ook dat van anderen, waar vluchtelingen allemaal mee te maken krijgen: de vlucht, de kampen, de asielprocedure en de aanpassingen op elk vlak. En vooral: hoe het leven in het nieuwe land is na een gewonnen asielprocedure.
De ondankbare vluchteling toont het debat vanuit het perspectief van de vluchteling en laat zien hoe het echt is om ongewild je huis te moeten verlaten, en honderden kilometers te moeten reizen in de hoop op een nieuwe start.
Dit kinderboek bevat verhalen over vriendschap en vluchtelingen. Wie durft een Vlaming te helpen die in de Eerste Wereldoorlog zijn land is ontvlucht en hier niet welkom is? Wat doe je als er opeens een nieuw kind uit een ver land bij je in de klas komt? Zou jij mensen tijdens de Hongerwinter van eten hebben voorzien? Hoe stel je je op als je vader wordt opgepakt in een demonstratie tegen asielzoekers? En wie kom je tegen op Mars als je de aarde hebt moeten ontvluchten? Verschillende auteurs waaronder Jan Terlouw, Pieter Koolwijk, Anna van Praag, Sjoerd Kuyper en Annet Huizing laten zien dat vriendschap grenzen en culturen, afkomst en geaardheid overstijgt. En dat vluchtelingen welkom zijn.
—
Door Jorien Tromp