Een reis vol onverwachte wendingen
‘Een leven zonder dromen is als een tuin zonder bloemen’
Gertraude Beese
[Recensie[ Spanje, emiraat Al Andalus, 842 jaar na Chr. Alya is een intelligente veertienjarige en bovendien een talenwonder. Buiten het Arabisch van Al Andalus beheerst ze het Berbers, het Grieks van de Byzantijnen, Latijn, Hebreeuws, de taal van de Mozaraben en het Frankisch. Dit laatste heeft ze geleerd van haar persoonlijke slavin Oncha, een mooi en blond meisje uit Navarra. Alya is erg gesteld op haar, maar lijkt steeds te moeten schipperen tussen begrip voor Oncha en de regels die gelden hoe ze hoort om te gaan met een slavin. Zij is immers de meesteres.
Tijdens Alya’s geboorte is haar moeder overleden. “Al heb ik haar nooit gekend, via vaders verhalen weet ik zo veel over haar dat ik in mijn dromen soms hele gesprekken met haar voer. Iets van moeders geest leeft voort in ons huis, vooral in de buurt van de stenen bank naast de fontein op de binnenplaats.”
In het destijds islamitische Qurtuba (Cordoba) vraagt Alya zich af wat de reden is dat haar vader – Omar – zo zwijgzaam is. Hij drinkt de laatste tijd veel wijn, wat het geloof niet toestaat, maar laat zich na enig aandringen overhalen om haar te vertellen wat hem dwars zit en waarom hij zo’n wanhopige blik heeft.
“‘Je gaat op reis, Alya,’ zegt hij, ‘en dat is mijn schuld.’ Op reis? Waarom dan? Dat is wel het allerlaatste wat ik had verwacht. En hoezo, vaders schuld? ‘Ik heb een vreselijke fout gemaakt,’ begint hij, ‘een fout die ik misschien nooit meer goed kan maken. Ik heb met de emir over jou gesproken.’”
Omar is de hofmeester van Abd al-Rahman II*. De bedoeling van de emir is, zo vertelt hij Alya, om haar naar Navarra te sturen om met Koning Arista (Koning van Navarra, 824-851). te onderhandelen over een mogelijk bondgenootschap. Haar talenkennis komt de emir goed van pas.
Dankzij Ibn Rushad (Arabische geleerde en historiograaf), die Alya naast talen ook onderwees in de topografie en geschiedenis, weet ze dat Navarra in het christelijke deel ligt, vlakbij de Pirinoak – Pyreneeën – en dat het een lange reis zal gaan worden. Op haar verzoek mag Oncha met haar meereizen. Samen gaan ze naar Murad, de broer van haar vader, om twee paarden op te halen, waarna ze op pad gaan als gezanten met een vrijgeleide van Koning Arista.
Wanneer haar verteld wordt dat Oncha niet mee mag reizen naar Pamplona en achter moet blijven in Saraqusta, komt ze tot een drastisch besluit; Oncha helpen te vluchten en zo voorkomen dat ze aan een slavenhandelaar wordt overhandigd. Naderhand krijgt Alya steun en hulp uit onverwachte hoek. De gezanten vervolgen hun reis. Alya komt in een roller coaster terecht van gebeurtenissen en verschrikkingen die haar uiteindelijk ver over de grens van Spanje brengen.
Een abdij, een spintol, een houthakker, een roversbende, het drakenschip van de Noren, Yanti – een donker slavinnetje – en twee trouwe honden, zijn een aantal zaken die de revue passeren. Een heldendaad aan de Friese kust luidt het einde van het boek in.
YA-boek
Met eerder werk van auteur Hay van den Munckhof heb ik al kennisgemaakt door zijn korte verhalen, onder andere uit de bundel Historische verhalen, korte verhalen uit de Gouden Eeuw. Zijn debuutroman Alya is goed geschreven, met mooie zinsopbouw, samengestelde zinnen en een heldere schrijfstijl. Het verhaal wordt chronologisch verteld door de belevende-ik vanuit het ik-perspectief, waardoor de lezer gemakkelijk in de huid kan kruipen van het hoofdpersonage. Ze wordt voldoende uitgediept om met haar mee te leven, waarbij ook de karakters van de andere personages niet zijn vergeten door de auteur.
In het begin lijken de schrijfwijze en woordkeuze te duiden op een YA-boek (het is in dit eerste deel van het boek te proeven dat de auteur in zijn werkzame leven onderwijzer is geweest), maar gaandeweg komt de auteur goed op dreef en krijgt het verhaal meer volwassenheid. Dit is inherent aan de ontwikkeling van Alya. Ze is immers een jong meisje dat in alle bescherming van haar vader en haar persoonlijke slavin Oncha opgroeit.
Alya ontwikkelt zich, door de ontberingen en ervaringen die ze opdoet tijdens haar omzwervingen, tegen wil en dank tot een dame die zich niet de kaas van haar brood laat eten. Niet alleen maakt ze zich sterk voor haar eigen veiligheid, maar ook voor de mensen in haar directe omgeving.
De auteur is diep de geschiedenis in gedoken. Heel diep, omdat we toch spreken over een tijd bijna 1200 jaar geleden. Interessant om op deze manier te weten te komen dat de onderste helft van Spanje destijds islamitisch was. Het uitgebreide onderzoek naar het leven en de mores in de negende eeuw is duidelijk terug te vinden in het boek. Chapeau!
Dit meeslepende verhaal is het eerste deel van een voorgenomen tweeluik, waar de omzwervingen van Alya verder gaan. Ik ben alvast nieuwsgierig en kijk uit naar de herfst van 2018, wanneer het tweede deel zal verschijnen. Wie van een historische roman houdt kan ik aanraden om dit boek te lezen. Erg leuk.
*Abd al-Rahman II (792 – 852) – de vierde emir van Córdoba (822–852) werd in 822 de opvolger van zijn vaderal-Hakam I en kon zich tijdens zijn regering in het emiraat van Córdoba uitgebreid aan de bevordering van kunst en cultuur wijden (Abbas ibn Firnas). Daarbij interesseerde Abn al-Rahman II zich in het bijzonder voor filosofie, geneeskunde, astronomie, poëzie en muziek. Onder zijn regering werd ook het Perzische hofceremonieel in Cördoba ingevoerd. (Wikipedia)
—
Eerder verschenen op Met de neus in de boeken
