De eeuwenlange voorgeschiedenis van Brexit en Trump Unieboek
In De rafelranden van Europa (2016) gaf de auteur een beeld van de ontstaansgeschiedenis van de grenzen in gebieden waarmee Europa aan zijn randen te maken heeft, zoals Rusland, Turkije en Noord-Afrika. In hetzelfde jaar besloten de Britten de Europese Unie te verlaten en werd Donald Trump president van de Verenigde Staten, met een andere verhouding tot Europa als gevolg. Europa kreeg hierdoor nieuwe rafelranden: de aanleiding voor dit logische vervolg op Van de Wijdevens eerdere boek. Weer zijn de ingewikkelde historische wording en de internationale invloed daarvan het onderwerp.
Hij laat de geschiedenis van de haat-liefde verhouding tussen het vasteland van Europa en de ‘Anglosfeer’ (het Britse Empire inclusief de Verenigde Staten en het Gemenebest) beginnen met de komst van de voorvaderen van de Engelsen, Schotten, Welsh, en Ieren: die trokken van het Europese continent naar wat nu Groot-Brittannië is, Ierland, de Kanaaleilanden en het eiland Man. Hij neemt de lezer mee via onder ander de komst van de Romeinen, de Slag bij Hastings, de Honderdjarige Oorlog, de verbinding van de Republiek en het Britse Rijk onder koning-stadhouder Willem III naar de Amerikaanse Vrijheidsoorlog. Interessant is dat de Amerikanen door de starheid van het Britse Parlement hun verlichtingsidealen, waaronder vrijheid van godsdienst en democratie, nadrukkelijk in Europa uitdroegen. De 19de eeuw werd gekenmerkt door de ‘Pax Brittanica’ en eindigde met de Eerste Wereldoorlog, die het Verenigd Koninkrijk vanaf het Europese vasteland overkwam.
Na die oorlog ontstond een nieuw machtsevenwicht en daarmee een nieuwe, bijzondere verhouding tussen het VK en de VS. Die verhouding leek hechter dan ze was, omdat de Amerikanen zich als de nieuwe wereldleider zagen en de Pax Brittanica vervingen door de Pax Americana. Ze kozen ten aanzien van Europa voor het isolationisme, maar bleven actief in Zuid-Amerika en elders. Na de Tweede Wereldoorlog namen zij opnieuw het voortouw in het verdedigen van de vrijheid in de NAVO. Trump wil dat voortzetten, maar Europa moet wel naar rato meebetalen. Van de Wijdeven schrijft een overvolle maar heldere geschiedenis. Hij is historicus en tevens politiek analist.
Hij geeft daarom ook een visie op de toekomst van Europa zonder het Verenigd Koninkrijk. Voor hem blijft het wel als NAVO-lid garant voor de Europese veiligheid, en zal het ook buiten het politieke Europese verband economisch met Europa verbonden zijn.
—
Eerder verschenen in Geschiedenis Magazine
