Rechtspreken op de smeulende puinhopen in Japan

[Recensie] De verschijning van De offers van Kees van Beijnum leidde begin oktober 2014 al meteen tot een relletje. Volgens historicus Hugo Röling heeft Van Beijnum voor zijn roman zonder zijn toestemming geput uit de uitgetypte dagboekaantekeningen van zijn vader, de in 1985 overleden rechter Bert Röling. Bovendien zou Van Beijnum in zijn boek een verkeerd beeld schetsen van zijn vader. Bijvoorbeeld door hem al meteen aan het begin van de roman een Japans bordeel te laten bezoeken. ‘Mijn vader was niet monogaam, een hoerenloper was hij niet’, aldus Hugo Röling in NRC Handelsblad.

De roman van Van Beijnum speelt zich af tegen de achtergrond van het Tokio-tribunaal, waarnaar de Nederlandse regering Bert Röling in 1946 afvaardigde. Samen met tien andere rechters afkomstig uit de landen die als winnaars uit de Tweede Wereldoorlog tevoorschijn waren gekomen, moest Röling oordelen over de Japanse hoofdrolspelers uit de oorlog. De Nederlandse rechter viel op door bij een aantal verdachten voor vrijspraak te pleiten – een opstelling waarmee hij de andere rechters én de Nederlandse regering tegen de haren instreek.

Van Beijnum vertelt het verhaal van het ruim tweeënhalf jaar durende proces aan de hand van een vernuftig plot waarin hij het geriefelijke leven van de buitenlandse rechters contrasteert met de erbarmelijke omstandigheden waaronder de Japanners proberen hun land en leven weer op te bouwen. Deze tegenstelling wordt in het boek gesymboliseerd door twee mannen: de Nederlandse rechter bij het tribunaal, die in de roman van Van Beijnum overigens Rem Brink heet. En Hideki: een oorlogsveteraan die gehandicapt en verminkt is teruggekeerd uit China. De schakel tussen deze twee mannen is de zangeres Michiko, de nicht van Hideki waarop Rem verliefd wordt.

De verschillende verhaallijnen leveren een spannend boek op dat leest als een trein. Heerlijk om te lezen tijdens de kerstvakantie. Wie daarna dieper in het Tokio-tribunaal en de rol van Röling daarin wil duiken, kan altijd nog De rechter die geen ontzag had aanschaffen. Dit non-fictiewerk van Hugo Röling verscheen één dag voor de roman van Van Beijnum.