Levensechte personages, wezenlijke kwesties
[Recensie] Een psychiater uit Ghana, genaamd Attila, en de Amerikaanse stadsbiologe Jean ontmoeten elkaar op de Waterloo Bridge in Londen. Ze botsen tegen elkaar op: hij maakt een wandeling en zij haastte zich achter een vos aan voor haar onderzoek. In eerste instantie blijft het bij die ene snelle ontmoeting, maar dan ontmoeten de twee elkaar bij toeval nog eens.
Ze gedijen goed in elkaars gezelschap, het voelt vertrouwd ondanks dat het nergens te persoonlijk wordt. Hij is weduwnaar en zij is een gescheiden moeder die weinig contact heeft met haar zoon. Ze hebben allebei een nare, verdrietige ervaring achter de rug. Dat is ook het onderwerp waar Attila in gespecialiseerd is: trauma bij vluchtelingen uit oorlogsgebied. Hij ziet in dat trauma’s kunnen helpen bij een waardevoller leven, een leven met meer betekenis, meerwaarde.
De twee leren van elkaar en helpen elkaar waar nodig. Zo zet Jean haar netwerk van immigranten in om het vermiste neefje van Attila op te sporen. Hetzelfde netwerk dat zij gebruikt om data te verzamelen voor haar onderzoek naar vossen. Als stadsbiologe zijn de vossen niet haar enige werk, Jean is ook druk met het aanleggen van tuinen op daken en balkons. De manier waarop zij naar haar omgeving kijkt is verhelderend, verfrissend.
Omgeving
Londen is de plek waar het verhaal zich afspeelt, de omgeving is een factor die op verschillende manieren terugkomt in het verhaal. Zo worden de vossen uit het onderzoek van Jane door Londenaren gezien als immigranten, indringers. De link met het netwerk van Jean is dan ook zo gelegd. We lezen over vuilnismannen, vegers, chauffeurs en een straatartiest die toch als de minderen in de samenleving worden gezien. Onderling zijn ze hecht. oprecht en helpen elkaar waar nodig. Ze geven letterlijk en figuurlijk kleur aan de samenleving; waren er maar meer zoals hen.
Ook Attila heeft zich in uiteenlopende leefomgevingen begeven. Voor zijn werk is hij in alle uithoeken van de wereld geweest, niet altijd de fijnste plekken om te zijn omdat juist op die plekken de donkere kant van mensen de overhand had. Jean probeert haar stadse omgeving zo natuurlijk mogelijk te laten zijn door het aanleggen van de prachtigste planten en bloemen. Zij creëert haar eigen plekje in een dynamische stad en probeert andere mensen hetzelfde inzicht te geven. Inzicht over haar vossen en inzicht over hoe flora kan bijdragen aan het vinden van (innerlijke) rust.
Tot slot lezen we over Rosie, de oude geliefde van Attila die noodgedwongen in een verzorgingstehuis zit vanwege haar Alzheimer. Haar omgeving begeeft zich vooral in haar hoofd: het is een doolhof. Ook de fysieke omgeving waar ze zich begeeft is niet de plek voor haar.
De kracht van personages
Het verhaal wordt afgewisseld met flashbacks zodat we het verleden van Atilla en Jean leren kennen. In de flashbacks van Atilla lezen we over zijn gebeurtenissen in oorlogsgebied, het overlijden van zijn vrouw Marysa. Deze welbespraakte, introverte en zeer intelligente man is intrigerend, onder meer door zijn veerkracht en visie op oorlogstrauma’s.
Hetzelfde geldt eigenlijk voor Jean die na een moeilijke scheiding het moeilijk vindt om contact te leggen met haar zoon Luke. Ze herinnert zich de mooie tijden, hoe haar passie voor coyotes voor de eerste barstjes in haar huwelijk zorgde. Haar enorme gedrevenheid voor rechtvaardigheid en hoe ze opkomt voor de dieren is bewonderenswaardig. Eigenlijk heeft Forna alle personages uitstekend neergezet. De bijpersonages geven zelfs zoveel kleur aan het verhaal dat ze een onmisbare schakel vormen. Ze laten zien hoe het anders kan.
De paradox van geluk
De paradox van geluk geeft de lezer inzicht. Inzicht in hoe we tegen de wereld aankijken, maar ook hoe flexibel de mens kan zijn. Hoe we om kunnen gaan met nare ervaringen, dat niet iedere nare ervaring perse tot een trauma hoeft te leiden en zodanig behandeld moet worden. Dat je ook sterker kunt worden van een nare ervaring, dat het meer inzicht en zelfkennis geeft. Maar ook hoe we omgaan met onze omgeving, dat we niet alleen zijn op de aarde en dat we allemaal een leven hebben. Een doel. De een is op zoek naar eten, de ander op zoek naar liefde en genegenheid. Maar ook dat we allemaal het in ons hebben om gelukkig te zijn.
—
Voor het eerst gepubliceerd op De Leesclub van Alles
