"Ik heb altijd gedacht dat het Paradijs een soort bibliotheek zou zijn" - Jorge Luis Borges

De verovering van de Rockies

Dinsdag, 4 juli, 2017

Geschreven door: Robert D. Kaplan
Artikel door: Jonas Vandroemme

Hoe Amerika tot dominantie werd veroordeeld

[Recensie] “Wie wil weten hoe machtig een land is, moet beginnen met een analyse van de geografie”, aldus Robert D. Kaplan. Dat is ook precies wat de auteur beoogde met zijn boek De verovering van de Rockies. Het eindresultaat is een ge(s)laagde mix geworden: deels memoire, deels reisverhaal, deels geopolitiek pamflet.

Kaplan is niet de eerste de beste. De man is niet enkel bekend als journalist en bestsellerauteur, het is ook een befaamd politiek strateeg die al advies verleende aan het Pentagon en het Amerikaanse ministerie van Defensie. Kaplan is vlot van de tongriem gesneden en schuwt de controverse niet, maar als hij spreekt spitst menig politicus de oren.

Van Oost naar West

De verovering van de Rockies begint in Kaplans jeugd. Aangevuurd door de verhalen van zijn vader, een vrachtwagenchauffeur die het hele land doorkruiste, besluit hij om hetzelfde te doen. Hij begint aan de westkust in Massachusetts en rijdt per auto naar Californië aan de oostkust. Hij houdt halt in wegkwijnende dorpjes maar ook bij toeristische trekpleisters als Mount Rushmore.

Schrijven Magazine

Tijdens deze roadtrip wil hij de bijbelse proporties van het land opnieuw ontdekken en voelen wat er leeft onder de mensen. Maar bovenal wil hij met een beschrijving van het landschap uiteenzetten hoe de geografie van continentaal Amerika een allesbepalende factor is geweest in de lotsbestemming van de Verenigde Staten.

American_progress

Kaplan betoogt dat de Amerikaanse expansie naar het Westen, over de Great Plains en voorbij de Rocky Mountains, een cruciale rol heeft gespeeld in de ontwikkeling van het Amerikaanse karakter. Om dat punt te maken, gaat hij een boude stelling links of rechts niet uit de weg. Zo stelt hij onomwonden dat de eenzame, angstaanjagende vlakten een zekere mate van risicovol gedrag stimuleerden, volgens Kaplan nog steeds een fundamenteel kenmerk van de Amerikaanse persoonlijkheid.

Een land met een missie

Hoe dan ook, door de verovering van eindeloos uitgestrekte lappen grond kreeg in Amerikaanse geesten het idee vorm dat de Verenigde Staten een missie in de wereld hadden: het geloof in een Manifest Destiny. De unieke geografie van continentaal Amerika heeft er volgens Kaplan voor gezorgd dat de VS ongeziene macht konden verwerven. Een gunstige ligging, diepe havens, bosrijke en vruchtbare grond vol bodemschatten en een netwerk van bevaarbare binnenwateren hebben van de VS in sneltempo een economische en militaire wereldmacht gemaakt.

Dit alles bracht niet enkel een sterk nationaal bewustzijn met zich mee, maar ook een bepaalde verantwoordelijkheidszin. Volgens Kaplan zijn de VS het aan de rest van de wereld verschuldigd om het broze mondiale machtsevenwicht te bewaren. Met hun vloot bewaken ze de wereldzeeën en via NAVO houden ze de Russen uit Europa. Niet omdat ze dat zo graag willen, maar omdat hun natuurlijke dominantie hen daartoe veroordeeld heeft. Kaplan geeft toe dat de invasie van Irak een blunder was (hoewel hij er destijds zelf voorstander van was) maar betoogt dat Amerika niet anders kan dan een internationale militaire rol te blijven spelen.

De twee Amerika’s

De auteur noemt zijn land zelf “de meest indrukwekkende politieke eenheid in de wereld en waarschijnlijk ook de geschiedenis”. Maar ook de VS zijn niet immuun voor het populistische spook dat door Europa waart, stelt hij. Interessant detail: Kaplan schreef dit boek in de lente van 2015, toen de verkiezingsstrijd voor het Amerikaanse presidentschap nog in alle hevigheid moest losbarsten.

Door tijdens zijn reis mensen te observeren en hun gesprekken in bars en diners af te luisteren (“want anders zeggen mensen niet wat ze écht denken”), stelde de auteur vast dat de Amerikanen uit het wijde binnenland nog bitter weinig te maken hebben met de elite die vooral de oostkust rond New York en Washington bevolkt.

Door het verdwijnen van de middenklasse ontstaan volgens Kaplan gaandeweg twee Amerika’s: aan de ene kant een modieuze en gemondialiseerde elite, aan de andere kant de Amerikanen die Hillary Clinton als ‘deplorables’ omschreef: arm, nationalistisch, vaak obees en gefrustreerd over politieke praatjesmakerij. Dat Trump een jaar later in het zadel werd geholpen, houdt alvast een pak meer steek na het lezen van dit boek.

Politiek pamflet

In het laatste, meer academische hoofdstuk gaat Kaplan dieper in op de hedendaagse wereldwijde machtsverhoudingen. Hij ziet verschillende redenen tot ongerustheid en concludeert dat de VS hun frontier-mentaliteit vooral moeten behouden:

“De wereld die ik beschrijf staat niet per se op de rand van oorlog, maar is wellicht voller, nerveuzer en banger dan ooit, zonder dat er in de verste verste een land te vinden is met zo’n ‘imperialistisch’ bereik als de VS.”

De verovering van de Rockies is een interessant en onderhoudend boek. Het telt slechts een kleine 200 pagina’s maar staat bol van de scherpe observaties. De stellingen van Kaplan zijn weliswaar onomwonden en af en toe besluipt je het gevoel dat zijn beweringen niet altijd even onderbouwd zijn. Los daarvan: de auteur geeft je een hoogst originele kijk op de Verenigde Staten en de rol die het land speelt in de wereld. Kaplan is een vlotte verteller, al wordt zijn betoog nu en dan wat drammerig. Vooral het laatste hoofdstuk leest meer als een politiek pamflet en lijkt weggelopen uit een ander boek.

Voor het eerst verschenen op https://vreemderdanfictie.be/


Laat hier je reactie achter:

Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

Alleen inhoudelijke reacties die gaan over het besproken boek en/of de recensie worden geplaatst.