Overdosis absurdisme blijkt dodelijk
Een normaal boek werd door de Stichting Absurd Nederland gepubliceerd. Dat boek bestaat uit bladzijden en heeft een omslag, een motto, maar liefst twee voorwoorden en een inleiding, maar daarmee houdt iedere vergelijking met een normaal boek op. Klaarblijkelijk is dat ook precies de bedoeling.
Vanwege het sterk fragmentarische karakter ervan valt er weinig over het boek te zeggen. Wie heel hard zoekt, vindt misschien nog enige samenhang in regelmatig opduikende sinaasappels, een man met de naam Henk Blokland en herhaalde verwijzingen naar Mulisch, Homerus en Ron Brandsteder, of het hier en daar terugkerende ’[kan dit weg? – Evert]’, maar verder hangt Een normaal boek als los zand aan elkaar.
Al stoort dit in eerste instantie nog niet. Bereidwillig laat je je heen en weer slingeren tussen grappige, schokkende en soms bizarre stukjes, verhalen, aankondigingen en krantenartikeltjes. Vermaakt werd ik door de foto’s van de ‘Sabinaasappelpers’, een menselijke sinaasappelpers, die door een welwillend museum best in de moderne collectie zouden kunnen worden opgenomen. Licht komisch zijn ook de onderzoeken in de categorie ‘open deur’ van de Universiteit van Mainz, de ‘tips aangaande eieren’ en de lijstjes met ‘wat er veranderen moet’. Een voorbeeld van dat laatste:
‘Wat er moet veranderen wil een pen een snelweg zijn
1. je moet met 120 over de pen kunnen rijden
2. de pen moet van asfalt zijn
3. de pen moet ongeveer vier meter breed zijn en kilometers lang zijn
4. op de pen moet 1200 meter van tevoren de afslag worden aangegeven
5. de pen mag niet door het groene hart gaan.’ (p. 26)
Jammer dat er gelijk vier van dergelijke lijstjes achter elkaar staan: na maximaal twee opsommingen heb je als lezer het idee wel door en worstel je je met groeiende tegenzin door de resterende stukjes. Sommige op zichzelf humoristische ideeën worden in twee of drie pagina’s zodanig uitgekauwd dat het boek er ronduit langdradig van wordt. Misschien laat het zich het beste vergelijken met een van die doorstuurmails vol moppen of citaten: het is wel aardig en je kunt er wel even om lachen, maar het is gewoon te veel van hetzelfde. Je begint met lezen omdat je zin hebt om iets anders te lezen, om je te laten verrassen door absurde stukjes, maar daar wen je zo snel aan dat het je op een zeker moment niets meer doet.
In die zin doet het boek uiteindelijk zijn naam wel eer aan: het staat dusdanig bol van absurdisme dat je er als lezer op een zeker moment niet meer van opkijkt. De overdosis aan ongerijmdheden maakt dat je alles wat je normaal gesproken belachelijk zou vinden, na verloop van tijd volslagen normaal vindt. Bovendien vervreemdt deze geforceerde soort absurdistische humor het boek van iedere vorm van spontaniteit – wat het leesplezier vanzelfsprekend niet ten goede komt.
Op enkele hoogtepunten na is Een normaal boek vooral een boek voor wie bestand is tegen volstrekte inhoudsloosheid, van flauwe grappen ‘op niveau’ houdt (verwijzingen naar Shakespeare, Mulisch en Homerus) en dezelfde komische opmerking twaalf keer kan horen zonder hem de laatste keer minder leuk te vinden dan de eerste. Ieder ander zal met mij eens zijn dat het een volstrekte verspilling van geld, inkt en tijd is, die de toiletboekjes- en schoolavondenhumor nauwelijks ontstijgt.
—
Eerder verschenen op Recensieweb
