Deels fictief verslag van een tekort leven
[Recensie] Wie heeft het niet, een goed bewaard geheim ergens in de familie, een schokkende gebeurtenis in een van de generaties voor ons, waarvan niemand de precieze omstandigheden kent, familieverwikkelingen waarover liever niet gepraat wordt. De meesten van ons doen met zo’n gegeven verder niets, zo niet Rosemarijn Milo. Deze oud-rechter en -advocaat heeft haar juridische carrière al enige tijd verruild voor het schrijverschap en ze woont in Frankrijk. Met haar boek Een vervlogen droom heeft zij een bewonderenswaardige poging gedaan om haar grootmoeder Augusta (Guusje) Maes een eeuw na haar dood alsnog ‘body and soul’ te geven. Het leven en de dood van haar oma zijn altijd omgeven geweest door zwijgen en geheimzinnigheid. Zij stierf in 1918, nog maar 26 jaar oud, en Milo beschikte slechts over summiere informatie over haar. De schrijfster verdiepte zich in de geschiedenis van het begin van de 20ste eeuw en de rechten van de vrouw in die tijd. Zij zette de enkele beschikbare feiten over haar oma op een rijtje en… verzon de rest erbij. Het resultaat is een boeiend verhaal in briefvorm, geen roman, maar ook geen biografie. Wij lezen de – gefingeerde – correspondentie maar van één kant, alleen de brieven die Guusje schrijft aan haar – eveneens gefingeerde – vriendin Agaath, haar aanstaande echtgenoot Karel en haar moeder. De tekst is voorzien van noten, waarin Milo de historische, juridische en familiefeiten nauwkeurig verantwoordt, de juriste achter de schrijfster verloochent zich niet!
Een vervlogen droom is zeer verzorgd uitgegeven, met een prachtige cover. Door het boek heen staan familiefoto’s, waardoor de personages een gezicht krijgen. Ik vond het boek een echte ‘page-turner’ en heb het razendsnel uitgelezen, benieuwd als ik was naar de afloop, die schokkend en aangrijpend was. Het doet je beseffen dat wat wij vrouwen vandaag de dag als normaal beschouwen – een zelfstandig leven, gelijke rechten als mannen, een vrije keuze voor en de mogelijkheid tot geboortebeperking – door de generaties voor ons hard is bevochten, en vaak met de dood bekocht.
Via de brieven van Guusje aan Agaath, die in Frankrijk woont, heeft Milo, gezien haar eigen sterke binding met Frankrijk, aan haar boek een Franse dimensie willen geven. De schrijfster geeft ons een inkijkje in het leven in Frankrijk, tijdens de Eerste Wereldoorlog, maar met name op het gebied van vrouwenrechten en geboortebeperking. Deze Franse dimensie rechtvaardigt ook de bespreking van dit boek op Frankrijk Boeken. Wat mij betreft is dit aspect van het boek minder goed uit de verf gekomen. Ik was in de eerste plaats gefixeerd op het hoofdthema, namelijk het leven van Guusje en hoe dit verloopt na haar huwelijk met Karel. Ook het feit dat je als lezer slechts zeer indirect kennis neemt van de Franse situatie, namelijk via de verwoording door Guusje van Agaaths informatie erover, maakt dat dit Franse aspect voor mij niet erg is gaan leven. Ook wordt in de briefwisseling niet duidelijk waar de band die Agaath en Guusje samen hadden op gebaseerd is. Het jaar internaat in Armentières wordt in het boek niet uitgewerkt. Wellicht is dit iets voor een volgend boek?
Ondanks deze kanttekeningen, is Een vervlogen Droom een aanrader, het verhaal van Guusje Maes zal je niet snel meer loslaten. Interessant is misschien te weten dat Rosemarijn Milo ook haar grootvader Karel aan het woord heeft gelaten. Zijn kant van het verhaal rond de tragische dood van zijn vrouw komt aan de orde in een ander boek, met als titel Het hoge woord.
—
Eerder verschenen op Frankrijkboeken
Zie ook het interview dat Hanneke Tinor-Centi in oktober 2020 hield met de auteur.
