De wankele positie van de hedendaagse man
De eerste zin:
“Toen Julio Iglesias en ik op mijn veertigste verjaardag onder een hoopvol en dus leugenachtig lentezonnetje van de apotheek naar huis liepen zag ik voor mijn deur de twee mannen staan die verantwoordelijk zouden zijn – of toch op z’n minst indirect verantwoordelijk voor mijn veroordeling tot zes jaar gevangenisstraf plus tbs.”
Recensie
De twee mannen die de verteller uit Henk van Stratens nieuwste roman voor de deur ziet staan zijn Ronnie en Bas van Boekel, vader en zoon, en allebei dakwerkers. Bas heeft een boodschap op het antwoordapparaat ingesproken, zegt hij, en hier zijn ze dan, waarna ze uitgebreid koffie beginnen te drinken aan de keukentafel van de verteller en deze tot zijn ontsteltenis moet meemaken dat Julio Iglesias, de notoir eigenzinnige en stront vretende Spaanse dobermann-pincher die zo genoemd werd omdat hij zo langdradig kan zingen als hij zich eenzaam voelt, meteen het kopje buigt voor Ronnie.
Er is iets met de verteller, beseft de vader-dakdekker al gauw, en inderdaad, de man is gescheiden, en durft geen nieuwe relatie meer aan, gaat gebukt onder een depressie en ziet zich steeds verder in het nauw gedreven door de woke tendenzen die in het museum waar hij curator is de bovenhand dreigen te krijgen. Dat hij een fototentoonstelling over Ernest Hemingway heeft opgezet waarin hij vragen stelt over de veranderende standaarden waaraan we mannelijkheid afmeten, valt absoluut niet in goede aarde, zoals de titel van Van Stratens roman laat vermoeden. Nee, beslist zijn overste die 8% Indonesisch bloed in de aderen heeft stromen en zich daarom een stuk beter voelt dan haar blanke medewerkers, die curator kan maar beter vervangen worden door een gekleurde vrouw. En dus zegt de verteller geen nee wanneer Ronnie en Bas hem meenemen naar een partijtje middeleeuws zwaardvechten, waarin mannen hun agressie kwijt kunnen.
Ernest Hemingway is gecanceld biedt een satirische en soms ronduit cynische kijk op het woke-denken. De scène waarin een vrouw Willem, de 13-jarige zoon van de verteller, op het hart drukt dat hij tijdens de BLM-manifestatie niet mag huilen, omdat zijn witte tranen beledigend zijn voor zwarten, is tekenend. Maar meer dan dat gaat het boek over de wankele positie van de hedendaagse man, die constant kop van jut is en niet weet welke brandjes eerst te blussen zonder daarbij zelf brandwonden op te lopen.
Drie vragen aan Henk van Straten
Het is blijkbaar niet eenvoudig om vandaag een man te zijn?
Van Straten: “Het is vandaag vooral verwarrend om een man te zijn. Hoe vul je je leven in op een zodanige wijze dat het voldoening biedt? Wat is masculiniteit? En wat betekent het om een goede man te zijn? Daar zijn geen eenduidige antwoorden meer op. Bij mannen komt zelfmoord vijf keer vaker voor dan bij vrouwen. Als je op dat cijfer wijst ben je een zeurpiet. Hoezo kan daar niet over gepraat worden? Is dat dan geen vorm van ongelijkheid? Heel veel is onbespreekbaar geworden. Misschien moet een man om gelukkig te zijn af en toe het bos in, om daar een hut te gaan bouwen, ik zeg zomaar wat. Dat zou een authentiek verlangen kunnen zijn dat zich niet zomaar laat afwimpelen als ouderwets of stom.”
Ben je zelf wel eens zo’n boshut gaan bouwen?
Van Straten: “Nee, en ik ben ook nooit gaan zwaardvechten zoals mijn hoofdpersonage, maar ik heb wel altijd aan kickboksen gedaan. Dat was belangrijk voor mij, als uitlaatklep, om te voldoen aan een reële behoefte. Maar het hoeft niet per se boksen te zijn, een goeie boswandeling kan ook. Negeer je zulke behoeftes en steek je ze in de taboesfeer, dan gaan mensen ze misschien anders ventileren, en zoeken ze een ‘schuldige’. Of ze worden depressief, wat tot algemene hilariteit leidt, want een depressieve man, dat is toch gewoon een aansteller?”
Ook een witte man kan zich gekwetst voelen?
Van Straten: “Precies, maar vandaag lijkt dat het privilege van woke minderheidsgroepen die daar dan meteen een drama van maken. Ik ben links opgevoed en heb altijd op linkse partijen gestemd. Wanneer iemand een linkse slogan riep, riep ik mee. Tot ik op een gegeven moment zaken hoorde roepen waar ik me van afvroeg op die ook waar waren. Daar een vraag over stellen kon niet, want dat was een uiting van mijn machtspositie als witte man. Ik vind dat cynisch en eng. Angstwekkend eng wordt het wanneer mensen hun baan verliezen omdat ze zulke vragen durven stellen, in Amerika vooral, maar ook hier. De nieuwste show van Theo Maassen, die precies over dit onderwerp gaat, werd door Netflix geweigerd. Deplatforming wordt dat genoemd. Je gaat niet meer in debat, je maakt de stem van de ander onmogelijk. Traditioneel links moet gewoon zijn mond durven opendoen tegen die woke waanzin.”
—
Eerder verschenen op Knack
