Jong en onaf
De tijd dat je met een rockbandje beroemd werd, is voorbij, zei Christiaan Weijts afgelopen 29 november op de Recensieweb-discussieavond over debutanten en kritiek, dus gaan mensen nu boeken schrijven. Het zijn die ijdelheid en lege ambities die Ebele Wybenga (1987) portretteert in Galerie Onvolmaakt. Ondanks die kritische insteek ontsnapt Wybenga er zelf ook niet helemaal aan.
‘“Goed dat je erover begint Liz. Kijk Marc, wij maken deel uit van een soort collectief…”
“Ik wil niet bij dat uitzendbureau van je. Dat zou het einde zijn van mijn reputatie als onafhankelijke artiest.”
“Reputatie? Daar heb je toch lak aan mag ik hopen? In ieder geval… het is een verbondvan mensen die elkaar soms helemaal niet mogen. Ik heb het niet over mijn agentschap dat jongeren uitzendt, dat lijkt veel meer dan het is. Ik overdrijf altijd enorm als het ter sprake komt. Waar ik het nu over heb, dat is niet eens mijn idee.
(…)
Een vriend van ons, Sep, heeft het bedacht. Hij noemt het gratisborrel.nl. Beetje simpel gezegd, maar dat je er voor niks naar binnen kan is een voorwaarde. Ons clubje heet officieel Het Verbond van Ongenodigden.”‘
Een uitzendverbond dat jongeren levert aan media en voor conferenties, een clubje dat onuitgenodigd naar hippe en/of hoogdravende borrels gaat, én natuurlijk Galerie Onvolmaakt: het is Mees Blaeu ten volle uit. Twintig jaar, gesjeesd rechtenstudent – maar hij houdt zijn OV-studentenkaart zo lang mogelijk aan – woont hij in een pand van zijn vader en zet hij projecten op met een hoog wannabe-gehalte. Want als je jong bent, wat wilt en geen fatsoenlijke opleiding of vaardigheden hebt, wat moet je dan?
Galerie Onvolmaakt is het project waar Mees geld mee gaat verdienen. Kunst in wording verkopen is het idee, vriend Gijs doet de zakelijke kant, vriendinnetje Yfke is de bijna-bekende Nederlander voor de plaatjes, en de pers hapt toe.
‘“Mees, ben jij een kunstenaar of gewoon een handige jongen die geld wil verdienen?”
”Nou, je moet het eigenlijk zo zien dat ik een soort creatieve intermediair ben tussen klant en kunstenaar. Dat gaat verder dan kunsthandelaar of galeriehouder. Kijk, de klant heeft een verlangen naar kunst, die voelt wat hij hebben wil, maar kan het niet zien en niet maken.
(…)
Wij zorgen dat koper en kunstenaars keuzes maken die voor beiden voor voldoening zorgen.”
“Je hebt net twee zinnen letterlijk uit jullie persbericht geciteerd.”
“Dat ís ons verhaal,” zegt Gijs.
Yfke verandert even van pose, haalt haar hand door haar haren en wendt haar hoofd af.’
De launch is een succes, maar dan verdwijnt de galerie uit beeld. Mees’ vader, vastgoedhandelaar, is in zwaar water terechtgekomen, en de ruimtes waar Mees, Gijs en de galerie gevestigd waren, moeten verlaten worden. De galerie blijft een onvoltooid project en het enge zelfverzekerde mannetje Mees moet wijken, naar het huis van zijn grootouders, dat hij in een laatste zelfzuchtige zet besluit te kraken.
Er is een reden dat Galerie Onvolmaakt niet ‘onvoltooid’ heet. Mees’ projectjes vinden plaats in een vacuüm van abstractie en slap gelul. Meer nog dan in de wereldjes van advocatuur en journalistiek, die Wybenga in het voorbijgaan portretteert, is de cultuursector vergeven van niet waargemaakte pretenties. En juist de generatie van 16-23ers komt met veel geschreeuw erg ver (denk aan Spunk, het clubje brutale jonge mensen waar Wybenga deel van uitmaakt). Tegelijk zitten er scheurtjes in alles wat Mees wel als volmaakt, mooi, te vertrouwen beschouwt: de hechte familie, zijn lieve vriendinnetje, zijn eigen imago.
Galerie Onvolmaakt is dus een statement, maar een statement dat met zoveel ernst en zo beknopt is uitgewerkt, dat het zichzelf lijkt te betreffen. Het is ironie – de pose die Mees het meest geschikt acht voor foto’s van hemzelf is een spiegeling van de auteursfoto van Wybenga –, maar het is ironie die nergens hilarisch wordt, die nergens pijn doet. Galerie Onvolmaakt is een leuk idee, maar in de uitwerking wordt het nergens meer dan leuk. Het blijft een lege ruimte waar mensen in reclametaal met elkaar praten en waar niemand iets is.
