Afgetreden ministers en staatssecretarissen 1918-1966

[Signalering] Het aftreden van een minister of een staatssecretaris is een opvallende gebeurtenis in de Nederlandse politiek. Volgens Charlotte Brand bieden juist die zicht op de meestal verborgen politieke krachtsverhoudingen, normen en omgangsvormen. Zij neemt daarom de negentien gevallen tussen 1918 en 1966 onder de loep. Politieke crises over onderwerpen als defensie, financiën en koloniaal beleid passeren de revue.

Het boek wekt soms de indruk van een bonte verzameling grondig uitgewerkte krantenartikelen, steeds voorzien van een pakkende kop en uitgebreide beschrijvingen van de betrokken personen. De onderlinge samenhang en de geschiedenis van afzonderlijke beleidsterreinen komen minder uit de verf. Wel blijkt het doorslaggevende belang van het politieke vertrouwen in de ‘binnenste ring’ van de regering. Zonder het vertrouwen van een Kamermeerderheid, de eigen partij en collega-ministers konden bewindslieden wel inpakken. Verder concludeert Brand voorzichtig dat de ‘vakminister’ zonder politieke ervaring in deze periode van het toneel verdween.

Ook kreeg de pers een steeds belangrijkere rol in de politiek. Ten slotte werd het beeld van een homogeen kabinet steeds belangrijker. Zonder het zo duidelijk te stellen, schetst Brand zo hoe politiek in de 20ste eeuw een vak apart werd.

—