In de politieke thriller woedt de strijd tussen macht en waarheid
[Recensie] De politieke thriller is een genre dat we kennen van John le Carré, Robert Ludlum, Tom Clancy en Jeffrey Archer. The Day of the Jackal (1971) van Frederick Forsyth is misschien wel de bekendste politieke thriller. Dat boek is gebaseerd op waargebeurde feiten rondom een verijdeld plan voor een aanslag op president De Gaulle van Frankrijk. Bij politieke thrillers staat de strijd om de politieke macht centraal.
Dat is ook het geval in Boekhouders van de Holocaust laat zien dat de Nederlandse ambtenaren op grote schaal gecollaboreerd hebben met de nazi’s als het gaat om de Jodenvervolging.
Vrienden van de Vrede
Rob Bakker laat zijn thriller spelen in 1997, tijdens de moeizame Eurotop die leidde tot het Verdrag van Amsterdam. Daaromheen weeft hij een web van intriges met als grote thema’s macht en waarheid. Een geheime organisatie die zich Vrienden van de Vrede noemt wil een Frans-Duitse as in Europa, een verbond waarin deze twee landen de macht in Europa zouden hebben. Het Verdrag van Amsterdam biedt daartoe een uitgelezen kans. Grote machten vinden Nederland een tegendraads landje dat “bestaat uit een zeehaven, een luchthaven en een paar aanvoerlijnen. De voordeur van Europa met wat parkeerplaatsen en mensen ertussen.” Dat landje dat hecht aan soevereiniteit en altijd een opgeheven vingertje opsteekt, moet gepaaid worden en onder druk gezet worden om de Europese Federatie voor elkaar te krijgen.
In de eerste verhaallijn beginnen De Vrienden van de Vrede al twee jaar voor de top met de voorbereidingen en bedenken een sinister plan. De tweede lijn betreft de gruwelijke moord op de Duitse bondskanselier op de eerste dag dat hij in Amsterdam is. Ook het Joegoslavië-tribunaal in Den Haag speelt een rol in het verhaal. Jonas Goldhagen, aanklager uit New York, die om familieredenen in Nederland is, zoekt een Servische moordenaar, die een eigen ‘signatuur’ van moorden heeft. Hij zoekt de waarheid.
Verdieping
Bakker verbindt de verhaallijnen, zorgt voor een spannend verhaal met achtervolgingen, klopjachten, vuurgevechten, politieke machtspelletjes, moorden én liefde. Dat het verhaal vanuit verschillende perspectieven verteld wordt zorgt voor afwisseling en dynamiek. De hoofdpersonages hebben zo hun eigen verleden, waardoor je hun handelen begrijpt. Bakker geeft diepte aan de personages. Bovendien verweeft hij de historische Europese tegenstellingen in zijn verhaal, zoals het wantrouwen tussen Fransen en Duitsers.
Het is smullen van de stijl van Bakker. Zo beschrijft hij de plaats Cannes als volgt: “Een gehucht aan de Middellandse zee waar Fransen en Engelsen hun laatste nutteloos rijke dagen doorbrachten met hun vrouw of te jonge vriendin en vooral veel kleine geschoren poedels.” Hij schrijft vol vaart en beeldend.
Verwijzingen naar de geschiedenis?
Elke gelijkenis met bestaande personen, gebeurtenissen, activiteiten berust op louter toeval, staat op het binnenblad. Maar dan ga je toch verder denken. In de proloog die zich in Servië afspeelt ziet een Nederlandse VN-soldaat dat er een moord gepleegd wordt. “Wij gaan niet ingrijpen, wij doen iets beters. Wij gaan dit melden,” zei zijn meerdere, een man met een krijgshaftige breed uitstaande snor. Bij het tribunaal wordt een vrouwelijke rechter opgevoerd, die gevreesd wordt. Een verwijzing naar Carla del Ponte? Dit soort verwijzingen brengt verdieping in het verhaal.
Bij Bakker telt ieder detail, hoe klein ook. Het heeft allemaal een functie in het verhaal dat zich naar een bloedstollend einde haast. En uiteindelijk wordt het Verdrag van Amsterdam getekend. En wat betekent het voor Nederland?
—
Voor het eerst gepubliceerd op De Leesclub van Alles
