De belevingswereld van een religieuze minderheid 1570-1750
[Signalering] Met het ontstaan van de Republiek in de late 16de eeuw werd
het protestantisme de leidende godsdienst. Maar hoe zat het vervolgens met de katholieke minderheid, die overigens op veel plaatsen vaak een meerderheid was. Katholieken, voorheen gerespecteerd, werden tweederangsburgers.
Historicus en jurist Carolina Lenarduzzi laat in Katholiek in de Republiek uitgebreid zien hoe dat zijn weerslag had op het alledaagse katholieke leven in Nederland. Het scala aan primaire bronnen dat ze gebruikt is zeer breed en knap bij elkaar gebracht. Zo gebruikt ze niet alleen veel gedrukte boeken en egodocumenten zoals brieven en dagboeken, maar ook schilderijen en allerlei vormen van materiële cultuur, van gebouwen en gevelstenen tot kledingstukken (die aan of juist uit werden gedaan) en relieken – waar bewaar je die als je niet mag laten zien dat je ze aanbidt? Behalve de visuele cultuur gaat Lenarduzzi ook in op hoe katholieken klonken, ze maakt een mooie vergelijking van protestantse en katholieke ‘soundscapes’ en laat
zien hoe belangrijk muziek was binnen de muren van katholieke schuilkerken en huiskamers. En hoe muziek zelfs protestanten kon
bekeren (dachten in ieder geval de katholieken). Lenarduzzi springt inventief om met haar materiaal, net zoals de vroegmoderne Nederlandse katholieken inventief en verre van passief omgingen met de (on)mogelijkheden van hun onderdrukking. Dé katholieke identiteit bestond niet, leren we. Dit prettig geschreven boek toont juist een breed scala aan manieren om te overleven en geloof te beleven in een tijd waarin de dominante stroming dat af en toe heel lastig maakte.
—
Eerder verschenen in Geschiedenis Magazine
