"Ik heb altijd gedacht dat het Paradijs een soort bibliotheek zou zijn" - Jorge Luis Borges

Mannen van de microscoop

Maandag, 4 mei, 2020

Geschreven door: Robbert-Jan Wille
Artikel door: Peter van Dam

De laboratoriumbiologie op veldtocht in Nederland en Indië

Aan het begin van de 20ste eeuw maakten Nederlandse wetenschappers wereldwijd naam na een periode van onbeduidendheid. Was die bloei het gevolg van universitair beleid, van particuliere initiatieven of van overheidsbeleid? Gaat het om een nationaal fenomeen, of was dit het gevolg van internationale factoren? Robert-Jan Wille zoekt naar antwoorden in de geschiedenis van de laboratoriumbiologie, één van de succesvolste takken van wetenschap in deze periode. In de jaren 1870 leerden Nederlandse biologen in een vermaard onderzoeksstation in Napels een nieuwe manier van biologisch onderzoek kennen, die ze enthousiast in Nederland introduceerden. Hun combinatie van fundamenteel onderzoek en praktische bijdragen over visvangst en landbouw maakte het mogelijk om particulier en publieke steun te verwerven.

Hun wetenschap werd tegelijkertijd nationaler en internationaler: internationale expertise en relaties waren cruciaal voor het bevorderen van nationale economische belangen en wetenschappelijk prestige. De denkbeelden van deze biologen waren volgens Wille ook buiten hun kring van belang. Ze leverden wetenschappelijke brandstof voor de verspreiding van ideeën over vooruitgang, beschaving en het gevaar van degeneratie die Europa aan het begin van de 20ste eeuw in hun greep kregen.

Eerder verschenen in Geschiedenis Magazine

Archeologie Magazine