Marathon in wervelend proza
[Recensie] Moeras gaat over twee vrienden, Aldo en Liam. Zij leren elkaar kennen op school, Zetland High, ontdekken daar gemeenschappelijke interesses, er ontstaat een levenslange band. Het zijn geen gewone levens, geen gewone mensen en het is geen gewone vriendschap. Aldo heeft een centrale rol in het boek, hij is ondernemer en heeft de pech altijd de verkeerde keuzes te maken met vaak catastrofale gevolgen. Dit is koren op de molen van Liam, hij is schrijver en had net behoefte aan een onderwerp voor een nieuw boek.
Het verhaal is niet chronologisch opgebouwd, er zitten flink wat tijdsprongen in en de lezer zal goed bij de les moeten blijven om alles te kunnen volgen, voeg daarbij de vele moeilijke woorden en ellenlange opsommingen en je zou denken dat het geen leuk boek zou zijn. Het tegendeel is waar. De manier waarop Steve Toltz dit verhaal vertelt is zinderend, inspirerend, bont en intens. Het boek zou ook humor bevatten, vond ik minder aanwezig. Wel tragiek, zelfspot en onwaarschijnlijk leed. De schrijfstijl is licht, de meest gruwelijke beschrijvingen kunnen daardoor wat makkelijker doordringen tot de lezer.
Aldo: “Ik ben een sukkel met hersens. Dat is de ergste soort. Sukkels met hersens worden krankzinnigen met zelfkennis.”
De leidraad van het verhaal is inspiratie en direct daarmee verband houdend de rol van Aldo: is hij muze of niet? Dit thema loopt door het hele boek en de personen waarmee Aldo in aanraking komt lijken stuivertje te wisselen met de rol van muze: soms is Aldo de muze voor hen en vice versa. Een tweede thema is de vermeende onsterfelijkheid van Aldo. De plaatsen van handeling zijn ook heel bijzonder, zo woonde Aldo een tijd op een rots, hij is daar op een surfplank heen gegaan en wilde niet meer weg, zijn rolstoel had hij bij zich. Er zitten meerdere autobiografisch element in het verhaal, auteur Steve Toltz heeft zelf tijdelijk gebruik moeten maken van een rolstoel.
Een gesprek tussen Aldo en Liam:
“’Enfin, toen we elkaar net leerden kennen was ik diepgelovig, weet je nog?
‘Je geloofde in Apollo.’
‘Men wil alleen dat je gelovig bent, er is ook al een God voor je uitgezocht.’
‘Dat was geen religie, dat was mythologie.’
‘Ja, dat is het nu. In het verleden was het wel degelijk een religie. Soms denk ik terug aan de tijd dat de goden van de Olympus afdaalden en zich met de mensen bemoeiden. Misschien hebben zij mijn ongeluk wel veroorzaakt’.”
Deze passage toont aan hoe de mensen om Aldo heen blijven volharden in de steun aan hem en ook hoe hij blijft werken aan zijn ideeën om het zoveelste gat in de markt te ontdekken. Door het boek heen staan talloze verwijzingen naar godsdienstige stromingen, mythologieën, filosofen, dichters, schrijvers, psychoanalytici, dit maakt het boek extra interessant.
Moeras is een boek om lang over te doen, na te denken, van te genieten en te herlezen. Geen eenvoudig te lezen roman.
—
Eerder verschenen op Metdeneusindeboeken
