Absurde herinneringen
[Recensie] Herman Brusselmans die zijn memoires schrijft, het is eens wat anders. Hoewel. Dat de man graag over zichzelf praat, is al langer geweten. In Mogelijke memoires beschrijft hij zijn jeugd in Hamme. Daarbij voert hij niet alleen zichzelf ten tonele, maar ook zijn zonderlinge familie.
Zo lees je onder meer allerlei fratsen over Brusselmans’ grootvader Frans en diens vrienden. Maar Brusselmans zou Brusselmans niet zijn als hij de lezer ook niet om de oren zou slaan met de vreemdste onzin over zijn leven. Dat hij daarbij voortdurend speelt met de grens tussen fictie en werkelijkheid, hoeft niet te verbazen. Op een gegeven moment beland je zelfs in de toekomst en lees je hoe Brusselmans’ imaginaire zoon een rondleiding geeft bij een tentoonstelling over het leven van zijn vader. Ook het taalgebruik draagt bij tot de aparte humor. Brusselmans haalt graag ietwat oudbollige woorden uit de kast, om ze in de meest absurde sitaties te integreren. De combinatie van schunnige en archaïsche woorden is een taalspel dat de schrijver al vaker gespeeld heeft. Het is iets wat we ook aantreffen in het werk van Gerard Reve, een van Brusselmans’ weinige literaire voorbeelden.
De Nederlandstalige literatuur wordt door Brusselmans ook niet gespaard. Via ironische brieven drijft hij de spot met de Nederlandstalige canon: onder meer Dimitri Verhulst, Hugo Claus en Cees Nooteboom moeten eraan geloven. Het past immers in Brusselmans’ credo om alleen zichzelf goed te vinden. Dat is misschien geestig en ironisch, maar als we het serieus zouden nemen (wat we beter niet doen, maar toch), vinden we de status die de schrijver zichzelf wil aanmeten toch op z’n minst twijfelachtig.
Dat alles zorgt voor een mooi staaltje humor. Toch raak je Brusselmans’ onzin na een tijdje beu. Zelf geeft hij toe het boek ‘volgeschreven te hebben’, om pagina’s te vullen, en als lezer krijg je ongeveer halverwege het boek ook die indruk. Hoewel hij de lachers zeker op zijn hand zal krijgen, kan dit boek niet beklijven. Brusselmans voert gewoon zijn (al dan niet literaire) kunstjes uit, meer dan dat is het niet.
—
Eerder verschenen op Cutting Edge
