Hoe geschiedenis tot leven komt
Recensie] Een mooiere titel van het boek Onder de golven is niet denkbaar. De titel verwijst naar wat er onder de golven heeft gelegen, het prehistorische gebied dat nu Noordzee heet. Linda Dielemans vertelt het Verhaal van Doggerland, zoals de ondertitel luidt.
Prachtig is haar intro waarin Dielemans vertelt over een archeologische vondst door een beschrijving te geven en daarna te vertellen dat het een mammoetkies is. In het Erfgoedhuis in Almere ligt zo’n mammoetkies. Als je de beschrijving van Dielemans leest en de illustratie van Djenné Fila ziet en je bent bezoeker geweest van het Erfgoedhuis of een ander museum met archeologische vondsten, dan heb je gelijk die mammoetkies voor ogen.
Op verschillende plekken langs het strand van de Zandmotor (bij Kijkduin/DenHaag) kunnen archeologische voorwerpen uit de prehistorie worden gevonden. De mammoetkies bijvoorbeeld is gevonden op het strand en hoe komt het nu dat een mammoetkies in het water heeft gelegen? Een mammoet is toch geen waterdier?
Met die vragen zuigt Dielemans in Onder de golven de jeugdige lezer het verhaal in van een miljoen jaar geleden, de plek waar nu de Noordzee is en waar vroeger gewoon land was. Ze wisselt informatieve teksten af met een verzonnen verhaal, spannend verteld met de illustraties van Fila om de sfeer mee te voelen.
Zoals in de inhoudsopgave te lezen is, heeft Dielemans het boek ingedeeld in opeenvolgende periodes. Na de informatieve tekst volgt het verhaal hoe de mens in die periode leefde, een soort vaste tekstblokken.
Elk tekstblok heeft een strakke opbouw. Elke nieuwe periode wordt als het ware aangekondigd in een bepaalde kleur met een illustratie passend bij de genoemde periode. Overigens zijn de kleuren ook terug te vinden in de inhoudsopgave.
De teksten van de genoemde periode zijn weliswaar informatief maar beeldend verteld, geen droge kost. Aansluitend volgt een spannend verhaal waarbij de bladzijden van dat verhaal weergegeven zijn in één kleur.
Het verhaal is een verslag van de mensen die in dat genoemde tijdperk leefden. Bijvoorbeeld het verhaal dat hoort bij het hoofdstuk De rendieren achterna (35.000 tot 11.000 jaar geleden}. In deze tekst wordt de geschiedenis van die tijd verteld naar aanleiding van archeologische vondsten.
In het verzonnen verhaal dat bij deze periode hoort, probeert de ik-figuur zijn vader te redden die gewond is. Beschreven wordt hoe dreigend de lucht en de omgeving overkomen. In de bijbehorende verklarende informatieve tekst lezen we over een vulkaanuitbarsting zo’n 120 km. voorbij Maastricht. Dielemans vertelt wat de gevolgen waren van de lavastroom. In het verhaal komen we de angsten tegen van de mensen die vluchten voor de lavastromen. Zo gaat een stuk geschiedenis leven.
Wat vooral in dit verzonnen verhaal indruk maakt zijn de zigzagsporen waarover Dielemans vertelt in haar informatieve deel. De tekens hebben grote invloed in dit fictieve verhaal. Spannend om te lezen.
Deze wisselwerking van verzonnen verhaal en een stukje geschiedenis maakt het boek leesbaar en interessant om over te vertellen, te lezen , de aandacht te vestigen op deze prehistorische tijd in dit bijzondere gebied waar je toen van Nederland gewoon kon oversteken naar Engeland. Natuurlijk was dat een stuk lopen maar toch… geen water oversteken.
De verhalen zijn waarschijnlijk het meest interessant voor kinderen. Door de verhalen te lezen en je in te leven in de tijd, komen er vanzelf vragen. Aanvullend kan dan de informatie van de periode gelezen worden.
Daarnaast ondersteunen de beeldende illustraties van Djenné Fila de sfeer van zowel de verhalende teksten als de informatieve. De kleuren die zij gebruikt passen goed bij het geheel. De tekeningen en de uitleg van de archeologische vondsten zijn duidelijk en verklarend.
Onder de golven kan aangepast worden aan de interesse van kinderen, het boek hoeft niet als een opvolgend verhaal gelezen te worden. Er kan gekozen worden op een bepaalde tijd bijvoorbeeld. De verhalen kunnen voorgelezen worden in een bibliotheek of in een museum met archeologische vondsten, in een Erfgoedhuis.
In het laatste hoofdstuk wordt informatie gegeven over eventuele plekken waar zelf gezocht kan worden en ook waar je op moet letten om een archeologische vondst te doen en wie weet…
In het Rijksmuseum van Oudheden was de expositie Verdwenen wereld in de Noordzee te zien waarbij Onder de golven natuurlijk aanvullend was. Helaas is deze expositie nu niet meer te zien. In het laatste hoofdstuk van het boek vertelt Dielemans over de totstandkoming van haar boek.
Ook was er oktober 2021 een Doggerland-strandstruindag. Op deze dag stonden Doggerland-experts klaar om je vondsten te bekijken en te interpreteren. Misschien is er in 2022 nog zo’n dag. In elk geval geeft het hoofdstuk Zoeken en Vinden ook veel informatie. Tenslotte is achterin het boek een woordenlijst te vinden.
Interessant, informatief maar vooral ook spannend. En ook interessant voor volwassenen.
—
Voor het eerst gepubliceerd op De Leesclub van Alles
