Nederlandse protestsongs en Amerikaanse Grunge
[Recensie] Het is een beproefde methode om geschiedenis te vertellen: neem een specifiek onderwerp en pluis het uit om een grote verhaal te vertellen. Als in boeken over kabeljauw, koffie of papier het ‘kleine’ onderwerp vertelt een grote geschiedenis. Laurens Ham doet zoiets met de Nederlandse politiek van de laatste 70 jaar aan de hand van protestliedjes en hij doet het voortreffelijk. Op de vuist: Vijftig jaar politiek en protestliedjes in Nederland gaat van Boudewijn de Groot en Armand via linkse ‘strijdkoren’ met namen als SoLIEDair en Normaal tot Typhoon en Akwasi, en staat vol met mooie verhalen en heerlijke anekdotes over engagement in de Nederlandstalige popmuziek: na een preek van het linkse Bots, is het de beurt aan Toots Thielemans, die de band toevertrouwt: “ik ben ook ‘ne rooje’”. Ondertussen vertelt het verhaal van secularisatie, de rol van media, en dan vooral de verzuilde omroepen, over de verhouding tussen stad en platteland, over ‘onze’ houding ten opzichte van Vietnam, kernwapens: kortom: dit boek is een van de beste geschiedenisboeken over de naoorlogse periode die een muziekliefhebber zich kan wensen. Als neerlandicus heeft Ham speciale aandacht voor de teksten, en dat geeft zijn verhaal een plezierige nuance. Bovendien benadert hij elk genre dat hij behandelt met empathie en kennis van zaken: de jongens en meisjes met gitaar, de smerige punkrockers, en de felle rappers vertellen gezamenlijk het verhaal van engagement in Nederland.
Pearl Jam
Pearl Jam is zo’n band die voor fans meer betekent dan simpelweg de makers van hun favoriete muziek. Elk concert kan anders zijn, dus moet je ze eigenlijk allemaal bezoeken. En de band – vooral zanger Eddie Vedder – straalt een betrokkenheid met de wereld uit, en een ambivalentie tegenover roem, die zijn plek als charismatische voorman gecompliceerd maakt. Ze gaan al meer dan dertig jaar mee, en hebben ook veel tijdgenoten overleefd, en zijn deel gaan uitmaken van het leven van de fans. in elk geval van dat van Ronen Givony, die in Not for You: Pearl Jam and the Present Tense veel meer doet dan alleen de geschiedenis van de band beschrijven. De geschiedenis van de popmuziek, Amerikaanse politiek, de betekenis van live-optredens, alles en nog veel meer komt aan bod in een boek dat rijk is vanwege de zeer brede context: zinnetjes als “Als Marcel Proust een surfer in San Diego was geweest, had het er zo uitgezien” (over Eddie Vedder, natuurlijk) zijn geen uitzondering. Givony worstelt wel een beetje met het besef dat die grenzeloze toewijding iets absurds, en er zit dus iets afstandelijks in zijn toon, maar juist daardoor wordt hij geloofwaardig. Een ongewoon en sympathiek muziekboek.
—
Eerder verschenen in Heaven
