Wat is natuur nog in dit land?
[Recensie] Nederland is met zo’n 400 inwoners per vierkante kilometer een van de drukkere bevolkte landen van de wereld. Maar wie het boek Panorama Pieterburen – Pietersberg bekijkt, zal denken dat dat wel meevalt. Je komt geen mens tegen in dit fotoboek, en bijna geen huizen of boerderijen. Toch gaat het Pieterpad, alle foto’s zijn genomen langs dit prachtige wandelpad, niet alleen door de natuur. Het pad doet menig dorpje en stadje aan in het oosten van ons land. In ons land kun je nergens immers een halve dag alleen maar lopen in de natuur. Elk natuurgebied is begrensd en gaat al weer snel over in landbouwgronden of bebouwde omgeving. Wat is natuur nog in dit land? Fotograaf Renze Dijkema vraagt zich dat af. Eigenlijk bestaat er geen natuur meer in Nederland. In het voorwoord legt hij uit: “Het Nederlandse landschap is een parklandschap. Vrijwel elke vierkante meter is door mensenhanden verplaatst, geasfalteerd, uitgegraven en opgespoten, bebouwd en afgebroken, bezaaid en beploegd, bewust met rust gelaten of onbewust omgewoeld […] Een paar kleine stukjes natuur bleven de laatste eeuw onaangeroerd, maar het grootste deel roep hooguit de illusie op van een ongerepte wildernis. De natuur van Nederland is haar onnatuurlijkheid.”
Onnatuurlijke natuur of niet. Panorma Pieterburen – Pietersberg laat heel veel moois zien langs het Pieterpad. Dijkema liep het pad van het noorden naar het zuiden en dat is ook de volgorde van de foto’s. Ik ben nu zelf op een vierde van het pad. Ik loop – in mijn eentje, op doordeweekse dagen, dan kom je niemand tegen – van Vorden eerst naar het noorden en ben gekomen tot Coevorden. Ik herken uit dit traject meteen de bijzondere objecten uit het boek, zoals de Drentse Poort of de Dikke Steen op de Lemelerberg. Maar veel foto’s zijn inwisselbaar. Dijkema heeft gelijk. Onze natuur is gevormd door de mensen. Niet elke boom of plant is er bewust neer gepland, maar achter elk perceel zit wel een plan. Een foto van dennen in Drente kun je ook maken in Limburg. Ook de gekanaliseerde rivieren hebben allemaal iets van elkaar. En nog meer geldt dat voor de landbouwgronden die Dijkema laat zien. Als je het pad loopt zal je ook af en toe moeten toegeven dat ze redelijk saai is, onze natuur, mooi, maar saai.
Panorama Pieterburen – Pietersberg bevat schitterende foto’s (alles zwart-wit), met zorg geschoten, met zorg geselecteerd. En het is natuurlijk ook een slim boek. Want hordes mensen lopen het Pieterpad en het is een mooi verjaardagscadeau (met dank aan Pieter en Wendeline) om als Pieterpadloper te mogen ontvangen. Waarvan acte.
—
Voor het eerst gepubliceerd op De Leesclub van Alles
Het fotoboek is met crowfunding gefinancierd. Bekijk hier een filmpje over het maken van het boek.
