Tips voor de moderne predikant
Recensie van Tim Keller: Preken. Geloof overbrengen in een sceptische tijd.
De schrijver
Tim Keller (1950) is senior pastor van de Redeemer Presbyterian Church in New York City. Daar is hij er vanaf 1989 in geslaagd een kerk met een uitgesproken gereformeerde signatuur aantrekkelijk te maken voor de New Yorkse yup, in feite vooral door sterk te preken. De Keller-aanpak heeft ook zijn weg gevonden naar West-Europa, waar vele kerkplantingsprojecten in de sfeer van Redeemer zijn ontstaan.
Thematiek
Preken, dat is uiteindelijk nog altijd waar Tim Keller om bekend staat. Natuurlijk weten ze bij Redeemer ook wel dat het allemaal om vorming van een gemeenschap gaat, maar toch. De populariteit van Keller als prediker is zo groot dat ze tegenwoordig zelfs niet meer vertellen in welke van de New Yorkse filialen hij ‘s zondags voorgaat, om zo het aloude fenomeen ‘de predikant achternalopen’ tegen te gaan.
Een populair prediker hoeft nog niet per se iemand te zijn die goed kan uitleggen hoe hij of zij het doet. Bij Keller is dat anders: hij heeft er echt jarenlang op gereflecteerd en gestudeerd wat goede prediking is. In dit boek legt hij uit hoe hij zelf preekt en wat hij er belangrijk aan vindt. Hij vertelt de lezer dus wat zijn preekvisie is.
Inhoud
Alle boeken over preken werken met de volgende drie ingrediënten: preken heeft in de eerste plaats iets te maken met een tekst, in de tweede plaats met een context (hoorders en cultuur) en in de derde plaats heb je als prediker te maken met jezelf (Keller noemt ze Bijbeltekst, context en subtekst). Hoeveel aandacht je aan de verschillende elementen besteedt (en in welke volgorde ze aan de orde komen) zegt vervolgens veel over je visie. Keller is van de gereformeerde stempel en bespreekt ze keurig ‘klassiek’ in de bovengenoemde volgorde.
Het is opvallend dat het eerste en het derde deel (over ‘tekst’ en ‘prediker’ dus) voluit theologisch inzetten. Keller is overtuigd van ‘de kracht van het Woord’ en vindt dat prediking niet goed plaats kan vinden als je als prediker niet overtuigd bent van Gods werking door de woorden van de Schrift. Bovendien draait het uiteindelijk niet om de tekst waar je over preekt, maar gaat het erom of Christus als levende werkelijkheid present gesteld wordt. In het derde deel vult hij zijn Woord-theologie nog eens aan met een Geest-theologie: je staat er als prediker niet om jezelf te promoten of om op eigen kracht iets te presteren, maar je staat ‘in de kracht van de Geest’.
Meest typerend voor Keller is dan dat juist het tweede deel (over hoorders en context) de meeste bladzijden en raffinement vereist. Dat is ook wat Keller zo’n fenomeen heeft gemaakt: gedegen cultuuranalyse, volkomen op de hoogte zijn van wat er in de bladen en op tv speelt en weten wat mensen bezighoudt. En dan in die werkelijkheid met Jezus Christus op de proppen komen zonder dat iedereen wegrent.
Meest ambitieuze zin
“Net als Paulus moeten we mensen uitnodigen en verlokken door middel van datgene waar de cultuur naar streeft – en hen oproepen om tot Christus te komen, de ware wijsheid en de ware gerechtigheid, de ware kracht, de ware schoonheid.”
Stomste zin
“Weersta de verleiding om je preek af te sluiten met ‘leef dus op deze manier;’ eindig liever met iets in de trant van: ‘Het lukt je niet om op deze manier te leven. Maar er is Iemand die dat wel kon! En met hem kun je door geloof ook op deze manier gaan leven’.”
Reden om dit boek niet te lezen
Een nadeel van dit boek is in ieder geval de Amerikaanse, orthodox protestantse context die Keller in zijn achterhoofd heeft. Veel van zijn preekvisie moet in contrast gezien worden met een beeld van mega-kerken met te gelikte mannetjes op het podium, ofwel tegen zeer traditionele dorpskerkjes waar de hoorders een half uur kille bijbeluitleg te verstouwen krijgen.
Verder heb ik hier al met al een vrij saai boek gelezen. Ik heb al wel eens meer van Keller onder ogen gehad en ik kan niet zeggen dat ik hier één verrassende of nieuwe gedachte ben tegengekomen. Misschien komt dat omdat Keller niets heeft opgeschreven dat hij van te voren al niet lang en breed wist of had ontdekt aan inzicht. Het is ook voor hemzelf ‘ouwe koek’ en dat proef je als lezer.
Reden om dit boek wel te lezen
Dit is een boek dat in het theologische koor dat zingt over de vraag ‘wat goede prediking is’ niet mag missen. Ook als je je niet kunt vinden in Kellers theologische standpunten. Het lijkt me bij uitstek een boek dat een plek verdient aan theologische (predikants-)opleidingen. Hier vind je heel beknopt een vurig hedendaags pleidooi voor tamelijk klassiek-protestantse prediking, in de geest van grote predikers als Jonathan Edwards, George Whitefield en Charles Spurgeon. Het boek is helder geschreven, goed doordacht en biedt een voluit theologische preekvisie van orthodox protestantse snit.
—
Eerder verschenen in Trouw
