Hoe een verknipte jeugd het volwassen leven ontregelt
[Recensie] Stilleven zou zomaar waargebeurd kunnen zijn, zo goed en levensecht zijn alle gebeurtenissen beschreven. Ze maken het boek tot een nachtmerrieachtige film waaruit je wilt ontsnappen maar waar je niet aan ontkomt.
Stilleven gaat over de tienjarige Monica, die in ik-vorm beschrijft hoe ze opgroeit in een gewelddadig gezin. Verslaving, drankgebruik en criminaliteit zijn er aan de orde van de dag. Ze houdt zich op de been door te schilderen, het lezen van sprookjes en de liefde voor haar oudere zus, de vijftienjarige Manuela. Ze groeien echter uit elkaar, het contact verdwijnt. Tot Manuela twintig jaar later Monica benadert en vraagt of die een portret van haar kan schilderen.
Olieverf en terpentine
Stilleven heeft twee tijdlijnen, de eerste gaat over Monica’s jeugd, de tweede is die van de volwassen Monica die kunstschilder is geworden. De beklemmende sfeer van haar jeugd is heel herkenbaar beschreven. Als lezer loop je naast Monica door het hele verhaal, ook in haar atelier. Je kunt de geur van olieverf en terpentine bijna ruiken. De dreigende sfeer in Stillevenproef je tussen de regels door, ook op de plekken waar Monica zich veilig voelt. Dan krijg je zelfs als lezer het gevoel dat je even op adem komt. Hetzelfde geldt voor Monica’s atelier.
De afwisseling tussen de jeugdige Monica en de volwassen Monica valt op. Bij het lezen van de jeugd beleef je het verhaal vanuit een kinderlijk oogpunt. Het kind neemt gebeurtenissen aan, maar later groeit het besef dat veel zaken niet kloppen. Ze neemt beslissingen waar ze nog veel te jong voor is, zo wordt ze te snel volwassen. Vanuit de volwassen Monica voel je de beschadiging die ze heeft opgelopen door alles wat er in haar jeugd is gebeurd. Je wil als lezer dat kind soms bij de hand nemen en troosten.
Maar waar in Nederland zich dit afspeelt? Je hebt geen idee. Het kan in elke grote stad zijn. Het enige wat duidelijk wordt, is dat het in een achterbuurt speelt. Voor de verhaallijn maakt dit niets uit. Stilleven is een zeer onderhoudend boek over wat een verknipte jeugd en een stukje erfelijkheid met een persoon kunnen doen. Dit blijft nog wel even hangen in je hoofd.
—
Voor het eerst gepubliceerd op De Leesclub van Alles
